Żylaki na nogach

Żylaki są chorobą bezpośrednio dotyczącą zdolności człowieka do przyjmowania wyprostowanej postawy i chodzenia na dwóch nogach. Aby w takiej pozycji krew mogła być transportowana do serca, w żyłach znajdują się zastawki, działające jak zawory jednokierunkowe, które w trakcie pracy mięśni kierują krew w kierunku dosercowym. W żyłach zmienionych żylakowato dochodzi do nieszczelności i niewydolności zastawek, co powoduje cofanie się i zastój krwi, a w efekcie – stopniowe poszerzanie się żyły i tworzenie żylaków.

Objawy

W początkowym etapie choroby, pierwszym niepokojącym objawem jest wieczorne uczucie ciężkości nóg, kolejno puchnięcie i swędzenie w okolicy kostek oraz pojawienie się tzw. pajączków i żył siateczkowatych. Pojawienie się sieci widocznych, niebieskawych, poszerzonych i krętych żył, bądź wypukłych linii wzdłuż łydek, w zgięciu kolanowym może być informacją o rozwinięciu się zmian chorobowych, które zawczasu należy skonsultować z lekarzem specjalistą.

Objawy kliniczne

Żylaki są najbardziej reprezentatywną manifestacją przewlekłej choroby żylnej. Jednak teleangiektazje i żyły siatkowate również uznać można za istotny symptom; niekiedy wczesny objaw niewydolności żylnej. Nie zawsze niewielkie zmiany naczyniowe stanowią problem wyłącznie estetyczny – czasem mogą współistnieć z refluksem żylnym i powodować dolegliwości bólowe.

Początkowe stadium przewlekłej choroby żylnej może przebiegać bez widocznych żylaków. Pojawiać mogą się mrowienia, drętwienia, pobolewanie nóg lub uczucie ciężkości kończyn. Objawy są najbardziej nasilone w godzinach wieczornych; w nocy występują skurcze mięśni. Czasem pierwszy symptom stanowią obrzęki okolicy kostek.

W celu klasyfikacji przewlekłej choroby żylnej używa się skali CEAP, która porządkuje m.in. objawy kliniczne CVD:

C0 – brak widocznych lub wyczuwalnych objawów choroby żylnej

C1 – teleangiektazje (poszerzone naczynka w podbrodawkowej warstwie skóry właściwej, o średnicy mniejszej niż 1 mm, wybarwione na purpurowo lub jasnoczerwono), żyły siateczkowate (głębiej w skórze właściwej, o średnicy do 3 mm; ciemnoniebieskie)

C2 – żylaki (bez objawów niewydolności żylnej) – trwałe poszerzenia dopływów żyły odpiszczelowej lub odstrzałkowej (w tkance podskórnej) o średnicy większej niż 3 mm

C3 – obrzęk (żylaki z towarzyszącym obrzękiem w okolicy kostek, nasilonym wieczorem, ustępującym po nocnym odpoczynku)

C4 – żylaki ze zmianami skórnymi:

• C4a – hiperpigmentacja (przebarwienia skóry – zwykle brązowe, w okolicy kostki), egzema (wyprysk);
• C4b – lipodermatoskleroza (lipodermatosclerosis) – stwardnienie tłuszczowe skóry związane z wystepowaniem zmian bliznowatych lub zanik biały (atrophie blanche) – obszar skóry zanikowej;
• C4c – corona phlebectatica (poszerzone naczynka skórne ułożone wachlarzowato w okolicach stopy i/lub kostki)

C5 – zagojone owrzodzenie żylne;

C6 – aktywne owrzodzenie żylne.

 

Wyświetl ten post na Instagramie

 

Post udostępniony przez dr n. med. Wojciech Rybak (@drwojciechrybak)

Przyczyny

Do powstania żylaków predysponują nie tylko zmiany genetyczne. Innymi czynnikami wpływającymi na powstawanie żylaków są leki hormonalne, o których przyjmowaniu zawsze powinien decydować lekarz, ciąża, palenie papierosów czy nawet wysokie temperatury, które bardzo źle wpływają na pracę układu żylnego. Dlatego w miarę możliwości należy unikać gorących kąpieli, saun czy nadmiernego opalania.

Przyczyny pierwotnej choroby żylnej nie zostały w pełni poznane; zidentyfikowano jednak liczne czynniki ryzyka.

Do powstawania żylaków mogą przyczyniać się:

• wiek (ryzyko wzrasta w z wiekiem)
• płeć żeńska
• liczne ciąże i porody
• nadwaga i otyłość
• wysoki wzrost
• rasa biała
• stojący lub siedzący tryb życia.

Do rozwoju pierwotnej choroby żylnej predysponują czynniki, które wpływają na wzrost ciśnienia żylnego i/lub osłabienie ścian naczyń.

Dochodzi do przebudowy naczyń żylnych, zmian w zawartości elastyny, kolagenu i włókien mięśni gładkich. Uszkodzenie zastawek żylnych skutkuje refluksem i zastojem krwi w kończynie.

Nadal nie jest rozstrzygnięto, czy wzrost ciśnienia żylnego i niewydolność zastawek poprzedzają nieodwracalne zmiany w ścianie żylnej, czy odwrotnie (tzn. czy rozwój zmian naczyniowych występuje przed nadciśnieniem żylnym i niedomykalnością zastawek).

Wtórna choroba żylna najczęściej jest skutkiem zakrzepicy – upośledzenia odpływu krwi z kończyny, uszkodzenia aparatu zastawkowego i powstania refluksu.

Leczenie - który zabieg wybrać?

W leczeniu żylaków stosuje się metody zachowawcze i/lub inwazyjne.

Leczenie zachowawcze obejmuje kompresjoterapię (terapię uciskową), uniesienie kończyn, odpowiednie ćwiczenia i aktywność fizyczną, leki flebotropowe.

W leczeniu żylaków metody małoinwazyjne (termiczne i nietermiczne) stopniowo wypierają klasyczne operacje obciążone większym ryzykiem ciężkich powikłań.

Celem zabiegów małoinwazyjnych jest zamknięcie niewydolnych naczyń żylnych (zwykle bez usuwania), minimalizacja ryzyka powikłań, nawrotów oraz znaczne skrócenie czasu rekonwalescencji.

Metody termiczne

Termiczne metody leczenia żylaków wymagają podania wzdłuż leczonej żyły znieczulenia tumescencyjnego (miejscowego), które działa przeciwbólowo, obkurcza żyłę i chroni tkanki przed urazem termicznym.

• Techniki laserowe

Zabieg wewnątrznaczyniowy EVLT to metoda leczenia żylaków z użyciem lasera o skuteczności porównywalnej z leczeniem operacyjnym. Należy do najczęściej wykonywanych procedur wewnątrzżylnych. Wśród możliwych powikłań wymienia się zasinienia skóry, przebarwienia, oparzenia, parestezje, zakrzepicę.

W wewnątrzżylnych procedurach laserowego zamykania żylaków wykorzystuje się też systemy zrobotyzowane, które zwiększają precyzję leczenia i skracają czas zabiegu.

W leczeniu niedużych zmian (teleangiektazje, żyły siatkowate) zastosowanie znajdują metody przezskórne. Pochłanianie światła lasera przez hemoglobinę (składnik krwi) powoduje jej podgrzanie. Zaabsorbowanie odpowiedniej ilości ciepła prowadzi do zamknięcia naczynka.

• Usuwanie żylaków parą wodną

W leczeniu żylaków parą wodną stosuje się parę wodną generowaną z kilku mikrolitrów sterylnej wody. Przegrzana para (o temp. ok. 120° C) jest wstrzykiwana do żyły przez cewnik. Do potencjalnych działań niepożądanych zabiegu należą: parestezje, wybroczyny/krwiaki, zapalenie żył, ból, przebarwienia.

• Leczenie żylaków mikrofalą

Ablacja żylaków mikrofalą polega na wykorzystaniu mikrofal emitowanych przez wprowadzany dożylnie cewnik. Mikrofale podgrzewają wodę w ścianie naczyniowej, prowadząc do obkurczenia i zamknięcia niewydolnej żyły. Możliwe powikłania po zabiegu obejmują wybroczyny, przejściowe przebarwienia i parestezje.

Metody nietermiczne leczenia żylaków

Metody nietermiczne umożliwiają zamykanie niewydolnych żył z zastosowaniem niewielkiej ilości znieczulenia (tylko w miejscu wprowadzenia tzw. koszulki naczyniowej). Nie są obciążone ryzkiem termicznego uszkodzenia tkanek.

• Klejenie żylaków

Zastosowanie kleju cyjanoakrylowego jest jedną z nowszych metod leczenia żylaków. Dożylne wstrzykiwanie kleju tkankowego powoduje reakcję zapalną i włóknienie żyły. Wśród zgłaszanych powikłań i działań niepożądanych wymienia się ból, zakrzepowe zapalenie żył, zapalenie tkanki łącznej, przebarwienia skóry i zakrzepicę żył głębokich, a także opisywano późne reakcje uczuleniowe na klej.

• Skleroterapia

Skleroterapia polega na dożylnym podaniu sklerozantu – środka (w postaci płynu lub pianki) powodującego chemiczne uszkodzenie ściany żylnej.

Skleroterapia jest metodą o dobrze udokumentowanej skuteczności – znaną i stosowaną od lat. Ma stosunkowo niewiele skutków ubocznych. Możliwe powikłania obejmują przebarwienia, zapalenie, owrzodzenie z ubytkiem skóry, zakrzepicę, odczyny alergiczne.

Miniflebektomia – flebektomia ambulatoryjna

Miniflebektomia z zastosowaniem haczyków Mullera to chirurgiczna technika usuwania zmienionej żyły powierzchownej. Wykonuje się ją poprzez nieduże nacięcia lub nakłucia w pobliżu naczynia docelowego. Zabieg polega na punktowym odrywaniu fragmentów żylnych nawijanych na haczyk. Wśród powikłań wymienia się miejscowe zakrzepowe zapalenie żył i krwotok.

Hybrydowe leczenie żylaków

W leczeniu żylaków często stosuje się leczenie hybrydowe polegające na łączeniu różnych technik zabiegowych – jednoczasowo lub etapowo (np. w charakterze uzupełnienia). Kombinacja odpowiednio dobranych metod pozwala uzyskać optymalne wyniki i zwiększyć skuteczność terapii.

Każde leczenie rozpoczyna się od wykonania badania USG Doppler kończyn dolnych. Na jego podstawie lekarz jest w stanie ocenić jakie zabiegi sprawdzą się w danym przypadku.

Zachęcamy do zapoznania się następującymi materiałami:

• Skleroterapia żylaków – na czym polega, jak działa i jakie przynosi efekty
• Pajączki na nogach – przyczyny, objawy i leczenie
• Skleroterapia piankowa czy płynowa – na czym polega i ile kosztuje
• Żylaki nóg – objawy, przyczyny, leczenie
• Jak wygląda badanie USG Doppler?
• Laserowe leczenie żylaków – jak wygląda?
• Obrzęki nóg – dlaczego nogi puchną?
• Żylaki w ciąży – co robić, jeżeli się pojawią?
• Zakrzepica żylna – objawy, badania i leczenie
• Hybrydowe leczenie żylaków