Brzuch po ciąży

Brzuch należy do części ciała, które w okresie ciąży i laktacji narażone są na największe zmiany. Magazynowanie tkanki tłuszczowej, znaczne rozciąganie skóry i zwiększanie masy ciała, a następnie jej utrata (po porodzie) niekorzystnie wpływają na kształt sylwetki oraz jakość skóry i innych tkanek. Lokalne złogi tłuszczu, trudne do usunięcia za pomocą diety i ćwiczeń, spadek napięcia skóry, rozstępy, nadmiar wiotkich powłok brzusznych czy rozejście mięśni prostych brzucha to realne i powszechne problemy, z którymi borykają się młode matki, katując się „wyphotoshopowanymi” zdjęciami celebrytek.

Tymczasem wyniki badań dowodzą, że powrót do stanu sprzed ciąży – dawnej masy ciała, napięcia mięśni brzucha i sprawności fizycznej – zajmuje średnio 6–12 miesięcy. Warto zachować rozsądek, uzbroić się w cierpliwość i skonsultować z lekarzem, który zweryfikuje nawyki żywieniowe, zaleci odpowiednią aktywność fizyczną oraz optymalne metody leczenia defektów skóry i innych tkanek brzucha.

Brzuch w ciąży – tydzień po tygodniu (jak rośnie?)

Na przyrost masy ciała i zwiększenie obwodu brzucha w ciąży wpływa wiele czynników, takich jak:

• ilość magazynowanej tkanki tłuszczowej,
• wielkość łożyska i macicy,
• retencja płynów,
• uwarunkowania genetyczne,
• model odżywiania,
• aktywność fizyczna.

Wyniki badań wskazują, że w społeczeństwach zindustrializowanych dodatkowe kilogramy w ciąży wynikają głównie z nagromadzonej tkanki tłuszczowej. Natomiast aktywność fizyczna kontynuowana w ciąży wiąże się z mniejszym wzrostem wagi (ok. 3 kg mniej niż ciężarne niećwiczące) oraz mniejszym przyrostem tkanki tłuszczowej w ciąży (o ok. 3% mniej niż ciężarne niećwiczące).

Grubość fałdu skórno-tłuszczowego (mierzonego w różnych częściach ciała), który odzwierciedla ilość nagromadzonej podskórnej tkanki tłuszczowej, może być o ok. 9 mm mniejsza u pacjentek kontynuujących ćwiczenia fizyczne w ciąży niż u kobiet, które rezygnują z ćwiczeń w ciąży.

Obwód brzucha w ciąży powiększa się w tempie indywidualnym, które zależy od wielu czynników, m.in. od wartości wskaźnika masy ciała przed ciążą, przyrostu masy ciała w ciąży, sposobu odżywiania, trybu życia, wielkości i masy dziecka. Można przyjąć, że od 12. tygodnia ciąży obwód brzucha zwiększa się o ok. 1 cm na tydzień.

Analizując podane wartości, warto pamiętać, że – zgodnie z zaleceniami Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF) – obwód brzucha nieciężarnej kobiety nie powinien przekraczać 80 cm oraz że wzrost płodu jest najszybszy w ostatnich 10 tygodniach ciąży.

Podane wartości mają charakter wyłącznie orientacyjny – na ich podstawie nie można formułować żadnych ocen. Tylko lekarz może ocenić przebieg ciąży i dokonać kontroli stanu płodu!

Przyrost masy ciała w ciąży, czyli dlaczego rośnie brzuszek?

Przyrost masy ciała u kobiet ciężarnych należy do najważniejszych czynników wpływających na stan noworodka. Mały przyrost masy ciała w ciąży zwiększa ryzyko niskiej masy urodzeniowej noworodka, związanej z potencjalnym zagrożeniem zaburzeń rozwoju psychoruchowego i innych zaburzeń rozwojowych i chorobowych okresu dziecięcego, a także wieku późniejszego. Nadmierny przyrost masy ciała w ciąży, nadwaga i otyłość przed ciążą i cukrzyca ciężarnych mogą natomiast zwiększać ryzyko ostrych i przewlekłych powikłań u matki i dziecka.

Jednak optymalny przyrost masy ciała w ciąży dla każdej pacjentki ustalany jest indywidualnie, z uwzględnieniem m.in. wskaźnika masy ciała przed ciążą. Z reguły wskazany jest większy przyrost masy ciała u kobiet z niedowagą i prawidłową masą ciała niż u kobiet z nadwagą lub otyłością.

• Macica w ciąży

We wczesnej ciąży macica rozpulchnia się i powiększa w sposób nieregularny – szczególnie uwypukla się jeden jej róg – to tzw. objaw Piskáčka spowodowany implantacją jaja płodowego. W 8. tygodniu rozpoczyna się proces uogólnionego powiększania się i rozpulchniania trzonu macicy, która gabarytami zbliża się do gęsiego jaja: jej średnica wynosi ok. 8 cm. W 12. tygodniu macica ma wielkość pomarańczy, a pod koniec 16. tygodnia można przyrównać ją do główki noworodka. Do 20. tygodnia ciąży macica powiększa się na skutek przerostu włókien mięśniowych, po 20. tygodniu proces jej wzrostu wiąże się głównie z rozciąganiem mięśnia macicznego pod wpływem rosnącego jaja płodowego. Procesowi rozciągania mięśnia macicy towarzyszy ścieńczenie ściany macicy. Do 20. tygodnia ciąży postępuje również proces wzrastania i skręcania naczyń macicznych.

Palpacyjne badanie wysokości dna macicy dawniej pomagało oszacować wiek ciążowy.

W ciąży zmienia się również wysokość dna macicy (czyli jej „szczytu” – górnej części); dno macicy prawidłowo powinno znajdować się:

• w 12. tygodniu ciąży: tuż nad spojeniem łonowym;
• w 16. tygodniu: 1-2 palce nad spojeniem łonowym;
• w 20. tygodniu ciąży: 2-3 palce poniżej pępka;
• w 24. tygodniu: na wysokości pępka;
• w 28. tygodniu: 2-3 palce powyżej pępka;
• w 32. tygodniu ciąży: w połowie odległości między pępkiem a wyrostkiem mieczykowatym;
• w 36. tygodniu ciąży: tuż pod łukami żebrowymi – czyli w swoim najwyższym położeniu w ciąży;
• w 40. tygodniu: 1-2 palce poniżej łuków żebrowych.

Pod koniec ciąży waga macicy wynosi ok. kilograma (samej macicy, bez masy płodu). Oznacza to, że masa narządu w ciąży wzrasta 20-krotnie! (początkowo macica waży ok. 50 g). Spektakularnie powiększa się również jej pojemność – z kilku mililitrów przed ciążą do ok. 5 litrów w ostatnich tygodniach ciąży.

W kolejnych tygodniach ciąży wzrasta także objętość płynu owodniowego, która prawidłowo wynosi ok.:

• 30 ml w 10. tygodniu,
• 300 ml w 20. tygodniu,
• 600 ml w 30. tygodniu,
• 1000 ml w 36. tygodniu,
• 800 ml w 38.–40. tygodniu.

(Lekarz ocenia ilość płynu owodniowego na podstawie badania ultrasonograficznego).

• Metabolizm i kalorie – w ciąży i w okresie laktacji

W czasie ciąży wzrasta zapotrzebowanie na substancje odżywcze – powodem jest rosnący płód, wzrost łożyska i innych tkanek. To prawidłowy proces – dziecko jest całkowicie uzależnione od substratów pokarmowych i energetycznych dostarczanych drogą krwionośną od matki. Metabolizm kobiet w ciąży ulega zmianom (podstawowa przemiana materii wzrasta wraz z rozwojem ciąży i wzrostem masy ciała). Decydują o tym zmiany hormonalne, konieczność pokrycia zapotrzebowania na tlen i składniki odżywcze w ilości wystarczającej dla prawidłowego wzrostu i rozwoju płodu, a także stworzenia rezerw energetycznych na okres bezpośrednio po porodzie oraz na czas karmienia dziecka

U kobiet ciężarnych zwiększa się oczywiście zapotrzebowanie na energię – na wysokość wydatku energetycznego w ciąży wpływa wiele czynników, w tym wartość kaloryczna tworzonych tkanek (płód, łożysko, błony płodowe, płyn owodniowy), zmiany w organizmie matki (np. wzrost objętości krwi, powiększenie macicy, gruczołów sutkowych, gromadzenie tkanki tłuszczowej) – przede wszystkim w II trymestrze oraz potrzeby rozwijającego się płodu i łożyska (głównie w III trymestrze). Pokrycie wyższych wydatków energetycznych zależy nie tylko od wzrostu masy ciała w ciąży, a też od energetycznego stanu przed ciążą i od czynników środowiskowych np. od wymaganego wysiłku fizycznego (takiego jak praca zawodowa).

Zgodnie z zaleceniami WHO (Światowej Organizacji Zdrowia), FAO (Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa) i UNU (Uniwersytetu ONZ) prawidłowy przyrost masy ciała w ciąży powinien wynosić średnio 12 kg. Dlatego zapotrzebowanie na energię u kobiet ciężarnych wzrasta:

• w I trymestrze ciąży: o 0,35 MJ/dobę (~84 kcal/dobę);
• w II trymestrze ciąży: o 1,2 MJ/dobę (~287 kcal/dobę);
• w III trymestrze ciąży: o 2,0 MJ/dobę (~478 kcal/dobę).

Jednak wiele kobiet nie zmienia swojej diety do 2.–3. miesiąca ciąży, dlatego eksperci rekomendują, by w II trymestrze zwiększyć wartość energetyczną diety o 1,5 MJ/dobę (~358/dobę).

Wydatek energetyczny zwiększa się także w połogu u matek karmiących piersią. Zapotrzebowanie na energię kobiet karmiących wyłącznie piersią wzrasta o 2,8 MJ/dobę (~669 kcal/dobę) w czasie pierwszych 6 miesięcy po porodzie, ale tylko 2,1 MJ (~502 kcal/dobę) dodatkowej energii należy dostarczać z pożywieniem – pozostała część u kobiet dobrze odżywionych powinna pochodzić z tkanki tłuszczowej zmagazynowanej w organizmie matki w czasie ciąży.

Co dzieje się z brzuchem po porodzie?

Po porodzie następuje stosunkowo szybki powrót macicy do stanu sprzed ciąży. Zmiany, które w niej zachodzą, to inwolucja – „zwijanie się” macicy. W ciąży (pod wpływem estrogenów i progesteronu) zwiększa się synteza kolagenu i aktomiozyny w mięśniu macicznym, natomiast po porodzie rośnie aktywność kolagenazy (rozkładającej kolagen) oraz inicjowane są procesy, w wyniku których zmniejsza się objętość cytoplazmy komórek miometrium (tzn. błony mięśniowej macicy), a włókna mięśniowe ulegają skróceniu. Zmniejszają się rozmiary komórek mięśniowych.

Inwolucja macicy zachodzi głównie dzięki niedokrwieniu (na skutek skurczu naczyń), które prowadzi do degeneracji i autolizy włókien mięśniowych. Tuż po porodzie macica waży ok. 1 kilograma, jej wielkość zbliżona jest do wielkości w 20. tygodniu ciąży, a dno znajduje się na wysokości pępka lub niżej. Po tygodniu macica przyjmuje rozmiary typowe dla 12. tygodnia i znajduje się nad spojeniem łonowym. Pod koniec 1. tygodnia połogu macica waży ok. 500 g. W połogu wymiar podłużny macicy zmniejsza się ok. 1 cm dziennie. 6 tygodni po porodzie macica osiąga „zwykłą” wielkość, a jej masa wynosi 50-100 g. Efekty niektórych procesów ciążowych są jednak trwalsze, dlatego rozmiary macicy po porodzie pozostają nieco większe.

Po wydaleniu łożyska zmniejsza się miejsce łożyskowe – o blisko 50% w porównaniu do pierwotnej powierzchni (w wyniku obkurczania i zamykania światła naczyń krwionośnych).

Dowiedziono, że inwolucję macicy przyspiesza prawidłowy poród, wczesne uruchomienie pacjentki po porodzie i karmienie piersią. Dłuższych procesów inwolucyjnych mogą spodziewać się m.in. mamy wieloraczków.

Ponadto zgromadzone w ciąży płyny są po porodzie wydalane – znacznie wzrasta diureza (pęcherz moczowy szybko się napełnia), zwiększa się także utrata wody przez skórę (pot).

Średnia utrata masy ciała po porodzie wynosi ok. 5,5 kg (co obejmuje masę dziecka, łożyska i wód płodowych). Sam poród wiąże się z utrata 4 kg (na skutek utraty płynów i elektrolitów). W pierwszym tygodniu po porodzie dochodzi do utraty 2000 ml płynów, a w czasie następnych 5 tygodni – do utraty jeszcze 1500 ml płynów. U niektórych kobiet utrata wody i soli mineralnych w połogu może być większa (np. u pacjentek borykających się z obrzękami).

Jak zgubić brzuch po ciąży? (zalecana dieta i ćwiczenia)

Wiele pacjentek zadaje sobie pytanie, jak szybko po porodzie można zrzucić dodatkowe kilogramy, ujędrnić brzuch i wrócić do kondycji sprzed ciąży. Wyniki badań wskazują, że:

• 55% kobiet, które ćwiczą, w ciągu 6 miesięcy po porodzie wraca do wagi sprzed ciąży (w porównaniu do kobiet niećwiczących, u których wykazano 3-krotnie wyższą retencję wagi i 2-krotnie większą retencję tkanki tłuszczowej);
• u kobiet ćwiczących po roku napięcie mięśni brzucha zmniejszyło się o 15% w stosunku do napięcia przed ciążą (u kobiet niećwiczących napięcie mięśni brzucha spadło aż o 52%);
• 66% ćwiczących pacjentek w ciągu 6 miesięcy po porodzie powraca do poziomu sprawności i kondycji sprzed ciąży.

Ponadto u kobiet, które po porodzie wracają do ćwiczeń, zmniejsza się ryzyko depresji poporodowej; pacjentki ćwiczące dwa razy szybciej odzyskują sprawność psychiczną i fizyczną w porównaniu do kobiet niećwiczących.

Tkanki i mięśnie potrzebują jednak czasu, by zregenerować się i skurczyć, dlatego intensywniejszych ćwiczeń nie można planować wcześniej niż po upływie ok. 2 miesięcy od porodu. Ale łagodne ćwiczenia mięśni powłok brzusznych i miednicy mniejszej (według zaleceń lekarza) zazwyczaj można wykonywać już w pierwszych dniach połogu.

• Aktywność i ćwiczenia po porodzie

Wczesne uruchomienie po porodzie (stosownie do samopoczucia i indywidualnych możliwości fizycznych) niesie ze sobą wiele korzyści (potwierdzonych klinicznie), m.in. przyspieszenie inwolucji macicy i zmniejszenie ryzyka poporodowego zakrzepowego zapalenia żył. W większości przypadków pacjentki zachęca się do pierwszego uruchomienia po 6-8 godzinach od porodu drogami natury i po 12 godzinach od cięcia cesarskiego.

Zobacz także: Blizna po cesarskim cięciu – pielęgnacja i usuwanie

Pamiętajmy, że czas powrotu do aktywności fizycznej i wprowadzania ćwiczeń usprawniających u każdej kobiety może być nieco inny. Inna jest również aktywność zalecana w ciągu pierwszych 6 tygodni od porodu (połóg) niż aktywność wskazana w okresie późniejszym.

W połogu nie powinno się wykonywać takich ćwiczeń jak przed ciążą ani zestawów rekomendowanych dla kobiet, które nie są w ciąży/w połogu. Wiele mięśni po porodzie jest rozciągniętych, osłabionych lub przykurczonych. Poza tym w połogu nadal zwiększone jest stężenie relaksyny (hormonu rozluźniającego w ciąży ścięgna i więzadła, który działa też na układ kostno-stawowy). Dlatego ćwiczenia zbyt forsowne, wykonywane nieprawidłowo itp. niosą ze sobą ryzyko zwichnięć i innych urazów.

Ćwiczenia w połogu:

• można wykonywać od 3 do 5 razy w tygodniu, stopniowo zwiększając ich czas i intensywność;
• można rozpocząć krótko po porodzie – stosownie do samopoczucia i indywidualnych potrzeb pacjentki;
• powinny przede wszystkim sprawiać przyjemność i służyć poprawie samopoczucia (nie muszą „dawać rezultatów”);
• należy zmodyfikować (rodzaj ćwiczeń/intensywność/czas trwania itp.), jeśli pacjentka odczuwa znaczne zmęczenie, sztywność, ból, nasila się krwawienie z dróg rodnych lub wysiłkowe nietrzymanie moczu (po porodach operacyjnych najważniejszym czynnikiem jest ból);
• należy zmodyfikować, jeśli przyrost masy ciała dziecka nie jest zadowalający (należy kontrolować przyrost masy dziecka).

Kobiety ćwiczące w połogu powinny ponadto dbać o prawidłowe nawodnienie i odpowiednią podaż kalorii.

Po połogu najczęściej można stopniowo zwiększać wysiłek fizyczny, wybierając np. zestawy ćwiczeń ukierunkowanych na poprawę napięcia mięśni brzucha, sylwetki i zmniejszenie masy ciała oraz przyspieszających powrót do kondycji sprzed ciąży. Wyniki wielu badań nie wykazały istotnego wpływu umiarkowanych ćwiczeń na objętość i skład mleka matki lub przyrost masy ciała noworodków karmionych piersią. Co prawda, zaobserwowano wzrost ilości kwasu mlekowego w pokarmie kobiet przez 10 minut po wysiłku fizycznym, ale 30 minut po ćwiczeniach fizycznych zawartość ta obniżała się do poziomu przed wysiłkiem.

• Odżywianie w czasie karmienia piersią

Karmiąca matka w połogu ma większe zapotrzebowanie energetyczne, dlatego powinna odżywiać się zdrowo – z pewnością nie jest to czas na stosowanie diet odchudzających. W okresie karmienia piersią nie zaleca się także rutynowego stosowania diet eliminacyjnych czy jakichkolwiek ograniczeń dietetycznych (zwłaszcza jako metody zapobiegania alergii u dziecka). Dieta eliminacyjna w okresie laktacji może być stosowana tylko ze wskazań medycznych (np. potwierdzona alergia, nietolerancja pokarmowa, celiakia) i wyłącznie pod kontrolą lekarza.

Kobieta karmiąca powinna przyjmować dziennie ok. 3 l płynów, w szczególności naturalne wody mineralne lub źródlane nisko- lub średniozmineralizowane, niskosodowe i niskosiarczanowe.

W okresie laktacji należy spożywać:

• warzywa i owoce (w tym soki 100% (najlepiej wyciskane w domu) bez dodatku cukru;
• produkty zbożowe (pełnoziarniste i razowe);
• mleko, sery i napoje fermentowane (jogurty, kefiry, maślanki);
• mięso, ryby, jaja i nasiona roślin strączkowych;
• orzechy, nasiona, pestki i oleje roślinne wysokiej jakości.

Pomarszczony brzuch po ciąży

Stopnie zniekształcenia brzucha (po ciąży i innych stanach związanych z nagłą utratą masy ciała) można oceniać, stosując Pittsburgh Rating Scale (PRS):

• stopień I: skóra sprężysta i napięta; problem: namiar tkanki podskórnej;
• stopień II: umiarkowana wiotkość powłok, rozejście mięśni prostych i nadmiar tkanki tłuszczowej poniżej pępka;
• stopień III: duży nadmiar skóry i tkanki podskórnej poniżej pępka, wiotkość mięśni, rozejście mięśni prostych i skośnych oraz rozstępy;
• stopień IV: duży nadmiar skóry i tkanki tłuszczowej powyżej i poniżej pępka oraz umiarkowany lub znaczny rozstęp mięśni.

PRS ułatwia również wybór optymalnej metody leczenia. Pamiętajmy, że większość zabiegów jest niewskazana w okresie ciąży i laktacji (ich wykonanie warto zaplanować po zakończeniu karmienia piersią).

Jak ujędrnić brzuch po ciąży? Zabiegi

• Fale radiowe i radiofrekwencja (RF)

Fale radiowe w medycynie estetycznej stosowane są przede wszystkim w celu poprawy jędrności skóry, modelowania sylwetki, a także zwalczania rozstępów.

Podczas zabiegów z użyciem radiofrekwencji wykorzystuje się promieniowanie elektromagnetyczne o częstotliwości fal radiowych generowane przez prąd zmienny. W tkance powoduje to oscylację (drgania) cząsteczek oraz wytwarzanie i kumulowanie ciepła. Podgrzanie skóry prowadzi do poprawy napięcia włókien kolagenowych i pobudza fibroblasty do tworzenia nowego kolagenu, elastyny i innych składników macierzy zewnątrzkomórkowej. Promieniowanie RF jest absorbowane również przez podskórną tkankę tłuszczową, która – pod wpływem ciepła – ulega redukcji.

Zabiegi z wykorzystaniem radiofrekwencji wpływają na:

• poprawę jędrności i elastyczności skóry,
• redukcję cellulitu,
• redukcję rozstępów,
• poprawę kształtów ciała.

Remodeling skóry trwa 3–6 miesięcy i utrzymuje się ok. roku.

• Maximus TriLipo i terapie łączone

Zaawansowane urządzenia łączą fale radiowe z innymi technologiami, co pozwala zintensyfikować efekty zabiegowe. Terapie łączone stosowane są m.in. w przypadku ujędrniania skóry i redukowania rozstępów po ciąży lub po gwałtownej utracie wagi.

Jedną z propozycji jest Maximus TriLipo – aparatura oparta na dwóch współpracujących równocześnie technologiach: trójpolarnej fali radiowej (TriLipo RF) i dynamicznej aktywacji mięśni (TriLipo DMA). Energia TriLipo RF powoduje podgrzanie włókien kolagenowych, a w konsekwencji ich przebudowę skutkującą poprawą jędrności skóry. Tri Lipo DMA usprawnia drenaż płynów, przez co przyspiesza procesy metaboliczne. Maximus TriLipo poprawia napięcie skóry, redukuje tkankę tłuszczową i poprawia kontury ciała.

Podczerwień (IR)

Podczerwień znajduje zastosowanie w modelowaniu sylwetki (sprawdź dostępne zabiegi wyszczuplające). Jej działanie wywołuje w organizmie wiele reakcji, m.in. prowadzi do rozszerzania naczyń włosowatych skóry i tkanki podskórnej (reakcja naczyniowa). Pojawia się rumień, który ustępuje po zakończeniu naświetlania. Silne, powierzchniowe przekrwienie zwiększa odżywienie tkanek i przepływy w układzie żylno-chłonnym. Reakcja autonomicznego układu nerwowego przyczynia się do zmniejszenia napięcia mięśni, a wydzielanie endorfin daje efekt przeciwbólowy. Naświetlanie powoduje rozluźnienie mięśni i stawów oraz wzmaga przemianę materii.

• Velasmooth – więcej niż podczerwień

Urządzenie Velasmooth opiera się na skutecznej i sprawdzonej klinicznie technologii ELOS (Electro-Optical Synergy) wykorzystującej trzy źródła energii – mechaniczną, światła i prądu o wysokiej częstotliwości (RF). Światło podczerwone (IR) pobudza mikrokrążenie i zwiększa utlenowanie komórek, a pod wpływem wytworzonego ciepła przyczynia się do poprawy napięcia i elastyczności skóry. Bipolarny prąd wysokiej częstotliwości (RF) nagrzewa podskórną tkankę tłuszczową do głębokości ok. 5 mm, przyspiesza lipolizę i metabolizm tłuszczu. Impulsowe podciśnienie zaś pobudza drenaż płynu i usuwanie komórek tłuszczowych.

Ultradźwięki

Ultradźwięki znajdują zastosowanie w niechirurgicznych metodach redukcji lokalnie nagromadzonej tkanki tłuszczowej – brzuch i talia należą do najczęstszych obszarów zabiegowych.

Zabiegi z wykorzystaniem fal ultradźwiękowych mogą stanowić uzupełnienie zabiegów tradycyjnej liposukcji. W programach modelujących sylwetkę ultradźwięki łączone są z masażem podciśnieniowym (drenaż), falą radiową (jednoczesne ujędrnianie skóry), a także falą uderzeniową.

• Ultrashape

Ultrashape to zabieg wykorzystujący technologię ultradźwiękową. Ultradźwięki, w połączeniu z masażem próżniowym oraz zastosowaniem fal radiowych, redukują nadmiar tkanki tłuszczowej (miejscowe złogi tłuszczu, które nie odpowiadają na dietę i ćwiczenia) oraz powodują wyszczuplenie i wygładzenie konturów ciała.

Działanie skoncentrowanych ultradźwięków przyczynia się do tworzenia mikrootworków w błonach komórkowych adipocytów, a następnie do śmierci komórek i uwolnienia ich zawartości. Ok. 70% triglicerydów zostaje wchłonięta przez naczynia limfatyczne i przetransportowana do wątroby, w której dochodzi do ich rozkładu (w procesach metabolicznych). Za rozkład pozostałych 30% triglicerydów odpowiadają makrofagi (komórki żerne).

Dzięki precyzyjnie dobranym parametrom zabiegi z wykorzystaniem energii ultradźwiękowej są bezpieczne dla innych tkanek (uszkadzają tylko podskórną tkankę tłuszczową, nie wpływając na otaczające naczynia krwionośne lub komórki nerwowe). Ich skuteczność zwiększa się, gdy tkanka tłuszczowa jest odpowiednio uwodniona, dlatego zaleca się kilka dni przed i po zabiegu zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu.

Kriolipoliza

Terapia zimnem (kriolipoliza) znajduje zastosowanie w nieinwazyjnych zabiegach redukcji lokalnych depozytów tkanki tłuszczowej, np. w obszarze brzucha i talii. Uważa się, że adipocyty (komórki tłuszczowe) są bardziej podatne na chłodzenie niż inne komórki skóry – aplikacja niskich temperatur prowadzi do ich apoptozy. Rozwija się reakcja zapalna i komórki są eliminowane przez okoliczne makrofagi.

Zobacz także: Zabiegi wyszczuplające i modelujące sylwetkę

• Podciśnienie i endermologia

Podciśnienie wykorzystywane jest m.in. w leczeniu rozstępów i cellulitu, a także w celu modelowania sylwetki i poprawy napięcia skóry.

Podciśnienie w aparatach do masażu mechanicznego ze specjalnymi głowicami i wymiennymi końcówkami umożliwia wykonywanie zabiegów na różnych częściach ciała. Działanie ssące urządzenia „wciąga” skórę i tkanki podskórne do końcówki, w której tkanki poddawane są masażowi. W efekcie zabiegu dochodzi do miejscowego pobudzenia mikrokrążenia i dotlenienia tkanek.

Endermologia jest szczególną formą masażu podciśnieniowego, w którym zassany fałd skóry poddany jest masażowi przez dwie rolki w różnych kierunkach (rolki sterowane są elektronicznie). Tempo i kierunek obrotu rolek, razem z podciśnieniem i zmiennym kierunkiem prowadzenia głowicy powodują silną mobilizację tkanki podskórnej.

• Body Mix – masaż endodermiczny, fotostymulacja i krioterapia

Body Mix to urządzenie stosowane w celu modelowania sylwetki, redukcji nadmiaru tkanki tłuszczowej i terapii wiotkości skóry (np. na brzuchu po ciąży), które wykorzystuje masaż endodermiczny, fotostymulację i krioterapię miejscową.

Fotostymulacja i masaż endodermiczny poprawiają ukrwienie tkanki, usprawniają jej drenaż i cyrkulację limfatyczną. Promieniowanie podczerwone zwiększa stopień utlenowania komórek i przyspiesza „spalanie” tkanki tłuszczowej oraz stymuluje procesy syntezy kolagenu, zwiększając napięcie i elastyczność skóry. Fale radiowe RF przyczyniają się do obkurczania włókien kolagenowych i zwiększają gęstość skóry. Miejscowe chłodzenie (krioterapia) poprawia mikrokrążenie i redukuje obrzęki.

Zabiegi Body Mix przyspieszają usuwanie zbędnych produktów przemiany materii, poprawiają dotlenienie tkanek i pobudzają drenaż płynu. W ich efekcie włókna kolagenowe ulegają wzmocnieniu, zwiększa się elastyczność tkanek łącznych oraz poprawia ogólny wygląd i stan skóry.

• Fala uderzeniowa

Technologia z zastosowaniem fali uderzeniowej polega na wykorzystaniu wysokoenergetycznej fali dźwiękowej w celu wytworzenia mechanicznych wibracji. Za pomocą specjalnych urządzeń z głowicą wibracje wprawiają tkanki w mechaniczne drgania, powodując rozciąganie tkanki łącznej i zwiększając jej elastyczność.

Zabiegi z wykorzystaniem fali uderzeniowej pobudzają układ limfatyczny i krwionośny, poprawiają napięcie tkanki łącznej i ujędrniają skórę. Fala uderzeniowa znalazła również zastosowanie jako metoda nieinwazyjnej redukcji lokalnych nagromadzeń tkanki tłuszczowej (uszkadza – „rozbija” adipocyty).

• Liposhock

Fala uderzeniowa może być uzupełnieniem innych technik zabiegowych i zwiększać ich skuteczność. Liposhock to urządzenie wykorzystujące falę uderzeniową (ShockWave) i skoncentrowane ultradźwięki o podwójnej częstotliwości. Zabiegi powodują redukcję miejscowych depozytów tkanki tłuszczowej (np. na brzuchu) i zwiększenie elastyczności skóry (fala akustyczna poprawia napięcie tkanek i pobudza krążenie, a ultradźwięki redukują objętość tkanki tłuszczowej).

Zabiegi modelujące brzuch wykonywane są przez naszych kosmetologów. Przywracaniem jędrności skóry w tym obszarze zajmuje się Magdalena Łączek z kliniki we Wrocławiu oraz Elena Bodnariuk, która przyjmuje pacjentki w Warszawie.

Zabiegi chirurgiczne na brzuch po ciąży

W niektórych przypadkach zabiegi nieinwazyjne mogą okazać się niewystarczające, wówczas rozważa się metody chirurgiczne, jak plastyka powłok brzusznych czy liposukcja. Efekty po leczeniu operacyjnym bywają bardziej spektakularne, jednak należy pamiętać, że jest to postępowanie bardziej obciążające i związane ze znacznie dłuższym okresem rekonwalescencji niż metody niechirurgiczne.

• Plastyka brzucha (abdominoplastyka)

Abdominoplastyka (abdominoplasty) to zabieg operacyjny, który obejmuje usunięcie nadmiaru skóry i tkanki tłuszczowej (podskórnej) okolic nadbrzusza, śródbrzusza i podbrzusza. Wskazaniem do wykonania plastyki brzucha jest istotny nadmiar wiotkich powłok brzusznych (np. po ciąży), rozejście mięśni prostych brzucha w ciąży, które nie mogą powrócić do pozycji wyjściowej oraz pacjentki z licznymi, rozległymi rozstępami ciążowymi. Do zabiegu kwalifikowane są pacjentki w dobrym stanie ogólnym i stabilną masą ciała (plastyka brzucha nie jest metodą odchudzania!).

Abdominoplastyka polega na wycięciu „fartucha” skórno-tłuszczowego w obszarze okolicy brzucha; można łączyć go z zamknięciem rozstępu mięśni prostych brzucha (ciąża jest czynnikiem ryzyka przepukliny kresy białej). Zabieg umożliwia także usunięcie rozstępów skóry brzucha. Rezultatem leczenia jest poprawa wyglądu brzucha i konturów ciała. Należy mieć na uwadze, że abdominoplastyka wiąże się z pooperacyjną blizną. Procedura wykonywana jest w warunkach sali operacyjnej w znieczuleniu ogólnym, dożylnym lub zewnątrzoponowym oraz w znieczuleniu miejscowym lidokainą z adrenaliną.

Zobacz także: Laserowe usuwanie blizn – wskazania, przebieg zabiegu i efekty leczenia

U pacjentek z nadmiarem skóry i tkanki podskórnej, które nie wymagają plastyki mięśni, można rozważyć się tzw. dermolipektomię. Zabieg wykonuje się u kobiet szczupłych, z dobrym napięciem mięśniowym, borykających się z rozstępami lub nadmiarem skóry.

Zniekształcenia brzucha stopnia I lub II (wg Pittsburgh Rating Scale) mogą być wskazaniem do tzw.  plastyki z krótką blizną lub miniabdominoplastyki (plastyki podbrzusza bez naruszania okolicy nadpępkowej). Stopień III i IV może wymagać wykonania klasycznej abdominoplastyki, czyli usunięcia nadmiaru skóry i tkanki podskórnej wraz z przesunięciem pępka i zamknięciem rozstępu kresy białej.

Należy mieć świadomość, że abdominoplastyka (i jej warianty) to duży zabieg chirurgiczny, obarczony – jak inne rozległe zabiegi – ryzykiem operacyjnym. Dlatego terapia tego rodzaju zarezerwowana jest zwykle dla defektów, których nie można skorygować innymi, mniej obciążającymi metodami.

• Liposukcja

Klasyczna liposukcja to zabieg polegający na rozbiciu i usunięciu niepotrzebnych zasobów podskórnej tkanki tłuszczowej w celu chirurgicznej korekcji konturów i kształtów ciała. Liposukcja nie jest metodą odchudzania, leczenia otyłości, bezpośrednio nie wpływa też na jędrność skóry. Do liposukcji (zabiegu chirurgicznego z odsysaniem) kwalifikowani są pacjenci zdrowi, z izolowanymi nagromadzeniami tkanki tłuszczowej, nieproporcjonalnymi do sylwetki.

Liposukcja umożliwia poprawę konturów ciała – efekty estetyczne zabiegu są widoczne i utrzymują się w czasie. Zabieg w połączeniu ze zdrowym trybem życia: ćwiczeniami i dietą jest szansą na większą i trwałą zmianę sylwetki. Najlepsze efekty uzyskuje się u pacjentów z prawidłową masą ciała (lub bliską prawidłowej) i lokalnym nadmiarem tkanki tłuszczowej (np. w obszarze brzucha po ciąży), którego nie można skorygować dietą i ćwiczeniami.

Liposukcję przeprowadza się̨ najczęściej w znieczuleniu ogólnym lub dożylnym. Chirurg wykonuje niewielkie nacięcia, przez które podskórna tkanka tłuszczowa nastrzykiwana jest roztworem znieczulającym i zmiękczającym. Za pomocą specjalnych kaniuli i ssącego działania strzykawek usuwany jest tłuszcz. W zabiegach liposukcji mniejszych ognisk tkanki podskórnej można bardzo dokładnie wymodelować sylwetkę i kontury ciała, bez ryzyka powstania podskórnych nierówności. Metoda umożliwia usunięcie do 2 l tłuszczu podczas jednego zabiegu. Inna technika polega na odsysaniu tłuszczu przez kaniule (wprowadzone przez milimetrowe nacięcia) połączone z pompą próżniową. W ten sposób można usunąć nawet 3 l tłuszczu podczas pojedynczego zabiegu, jest to jednak metoda mniej precyzyjna, związana z pewnym ryzykiem pozabiegowych zagłębień i nierówności.

• Liposukcja laserowa 

Liposukcja laserowa (lipoliza laserowa) wykorzystuje technologie laserową: kaniula wprowadzona pod skórę dostarcza energię laserową do tkanki tłuszczowej, powoduje jej rozbicie i upłynnienie. Rozbitą tkankę tłuszczową można pozostawić do wchłonięcia lub delikatnie odessać. Laser zmniejsza ponadto utratę krwi w czasie zabiegu i działa obkurczająco na włókna kolagenowe, co wpływa na poprawę napięcia skóry i tkanki podskórnej.

• Liposukcja VASER Lipo

Liposukcja ultradźwiękowa (VASER Lipo) polega na zastosowaniu kaniuli wytwarzającej ultradźwięki, która powoduje uszkodzenie błon komórek tłuszczowych. Metoda umożliwia także leczenie tkanek przerośniętych większą ilością tkanki łącznej oraz wpływa na redukuję utraty krwi podczas zabiegu. Tkanka tłuszczowa oddziela się od innych tkanek i przekształca w emulsję w połączeniu z płynami nasiękowymi. Emulsję można łatwo usunąć́ za pomocą̨ cienkiej kaniuli i masażu.

Procedury chirurgiczne wykonujemy tylko we Wrocławiu, a specjalistą wykonującym zabieg jest dr n. med. Wojciech Rybak.

Pacjentki borykające się z problemem nadmiaru skóry na brzuchu lub zainteresowane konsultacją dotyczącą wybranej metody liposukcji zapraszamy do kontaktu.

Źródła:

Nartea R, Mitoiu BI, Nica AS. Correlation between Pregnancy Related Weight Gain, Postpartum Weight loss and Obesity: a Prospective Study. J Med Life. 2019; 12(2): 178–183.

Sha T, Cheng G, Li C et al. Patterns of Women’s Postpartum Weight Retention and Its Associations with Maternal Obesity-Related Factors and Parity. Int J Environ Res Public Health. 2019; 16(22): 4510.

Gunderson EP, Murtaugh MA, Lewis CE et al. Excess gains in weight and waist circumference associated with childbearing: The Coronary Artery Risk Development in Young Adults Study (CARDIA) Int J Obes Relat Metab Disord. 2004;28:525–535.

Muktabhant B, Lawrie TA, Lumbiganon P et al. Diet or exercise, or both, for preventing excessive weight gain in pregnancy. Review Cochrane Database Syst Rev. 2015;(6):CD007145.  

Artigiani A, Bacci PA. New therapeutic perspectives in the treatment of striae atrophicae. Rom. J. Clin.Exp. Dermatol. 2015; II(1): 56-59.

National Institute for Health and Clinical Excellence. NICE Public Health Guidance 27: Weight Management Before, During and after Pregnancy. NICE; London, UK: 2010.

Samura T, Steer J., Michelis LD et al. Factors associated with excessive gestational weight gain: review of current literature. Glob ADV Health Med. 2016;5:87–92.

Jiang M, Gao H, Vinyes-Pares G et al. Association between breastfeeding duration and postpartum weight retention of lactating mothers: A meta-analysis of cohort studies. Clin Nutr. 2018;37:1224–1231.

Heh SS, Huang LH, Ho SM et al. Effectiveness of an exercise support program in reducing the severity of postnatal depression in Taiwanese women. Birth. 2008;35(1):60-5.

Krummel DA. Postpartum weight control: A vicious cycle. J. Am. Diet. Assoc. 2007;107:37–40.

Clapp JF III, Cram C. Exercising through your pregnancy. 2nd ed. Omaha, Nebraska: Addicus Books; 2013.

Endres LK, Straub H, McKinney C et al. Eunice Kennedy Shriver Natl Inst, C. Postpartum weight retention risk factors and relationship to obesity at 1 year. Obstet Gynecol. 2015;125:144–152.

Oken E, Kleinman KP, Belfort MB et al. Association of gestational weight gain with short and long term maternal and child health outcomes. Am J. Epidemiol. 2009;170:173–80.

Bręborowicz GH, Markwitz W. Położnictwo. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.

Clapp J F 3rd, Little K D. Effect of recreational exercise on pregnancy weight gain and subcutaneous fat deposition. Med Sci Sports Exerc. 1995;27(2):170-7.

Jarosz M. Normy żywienia dla populacji polskiej. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2017.

Bręborowicz GH. Położnictwo. Podręcznik dla położnych i pielęgniarek. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.

Wdowiak A,  Kanadys K, Lewicka M et al. Przyrost masy ciała w ciąży a wybrane elementy oceny stanu noworodka. Probl Hig Epidemiol. 2011;92(2):281-285.

Szostak-Węgierek D, Szamotulska K, Szponar L. Wpływ stanu odżywienia matki na masę ciała noworodka. Ginekol Pol. 2004;75:692.

Omi T, Numano K. The Role of the CO2 Laser and Fractional CO2 Laser in Dermatology. Laser Ther. 2014; 23(1): 49–60.

Pfenninger JL., Fowler GC. Procedury zabiegowe i diagnostyczne w dermatologii i medycynie estetycznej. Kaszuba A. (red. wyd. pol.), Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2012.

Saedi N, Petelin A, Zachary C. Fractionation: a new era in laser resurfacing. Clin Plast Surg. 2011;38(3):449–461.

Tajirian AL, Goldberg DJ. Fractional ablative laser skin resurfacing: a review. J Cosmet Laser Ther. 2011;13(6):262–264.

Nouri K, ed. Handbook of Lasers in Dermatology. 1st ed. London: Springer-Verlag; 2014.

Neligan PC, Warren RJ, eds. Plastic Surgery – Aesthetic. 3rd ed. Philadelphia: Elsevier Saunders; 2013.

Alexiades-Armenakas MR, Dover JS, Arndt KA. Fractional laser skin resurfacing. J Drugs Dermatol, 2012; 11:1274-1287

Majid I, Imran S. Fractional CO2 laser resurfacing as monotherapy in the treatment of atrophic facial acne scars. J Cutan Aesthet Surg 2014; 7(2): 87–92.

Haugen M, Brantsaeter AL, Winkvist A et al. Associations of pre-pregnancy body mass index and gestational weight gain with pregnancy outcome and postpartum weight retention: A prospective observational cohort study. BMC Pregnancy Childbirth. 2014;14:201.