Profilaktyka żylaków kończyn dolnych

Profilaktyka przeciwżylakowa to kluczowy element dbania o zdrowie naczyń krwionośnych i zapobiegania występowaniu żylaków. Choć choroba jaką jest niewydolność żylna kończyn dolnych dotyka znaczną część populacji, wiele można zrobić, aby zmniejszyć ryzyko jej wystąpienia lub opóźnić jej rozwój.

Flebolog wyjaśnia, czym są żylaki i jakie są zalecenia lekarskie dotyczące profilaktyki przeciwżylakowej.

Żylaki, czyli co?

Żylaki, czyli poszerzone i wydłużone żyły, których przebieg (w związku z tym) jest kręty, można podzielić na:

• żylaki pierwotne
• żylaki wtórne:
  ▪ powstałe w przebiegu zespołu pozakrzepowego (powikłania zakrzepicy żył głębokich);
  ▪ niezwiązane z zespołem pozakrzepowym.

Różne typy żylaków mogą ze sobą współistnieć.

Żylaki są objawem przewlekłych zaburzeń żylnych, których podłożem jest refluks.

Refluks żylny (odwrócenie przepływu krwi z żył głębokich do powierzchownych) powstaje w wyniku nieprawidłowego funkcjonowania zastawek żylnych; powoduje zastój krwi i nadciśnienie żylne. Z czasem może prowadzić do rozwoju przewlekłej choroby żylnej i żylaków. Wzrost ciśnienia żylnego (nadciśnienie w układzie żylnym kończyny dolnych) odpowiada za wiele objawów CVD i niewydolności żylnej, w tym: obrzęku, zapalenia skóry z zastoju, hiperpigmentacji skóry (z powodu odkładania się złogów hemosyderyny) i owrzodzeń żylnych (w najcięższych postaciach).

Celem małoinwazyjnych metod leczenia żylaków kończyn dolnych jest likwidacja refluksu i nadciśnienia żylnego poprzez zamknięcie niewydolnych naczyń, a w konsekwencji redukcja objawów choroby, towarzyszących jej dolegliwości oraz – co szczególnie istotne – minimalizacja ryzyka powikłań: zakrzepicy żylnej, owrzodzeń troficznych, a także nawrotów żylaków.

Przeczytaj również artykuł: Widoczne żyły na nogach

Żylaki kończyn dolnych – profilaktyka

Metody zapobiegania niewydolności żył mogą łagodzić istniejące objawy, spowalniać rozwój choroby i opóźniać rozwój żylaków.

Do głównych czynników ryzyka wystąpienia żylaków należą: wiek, płeć (kobiety chorują częściej) i predyspozycje rodzinne. Ryzyko zwiększają także:

• ciąże,
• praca w pozycji siedzącej lub stojącej,
• siedzący tryb życia – brak lub niewystarczająca aktywność fizyczna,
• otyłość,
• zakrzepica.

Przeczytaj również: Żylaki w ciąży  – co robić, jeżeli się pojawią?

Profilaktyka żylaków pierwotnych ma swoje ograniczenia, ponieważ nie zawsze można wpłynąć na przyczyny, które do nich prowadzą. Zaleca się przede wszystkim zmianę trybu życia, która może spowolnić postęp niewydolności żylnej.

Należy zadbać o regularną aktywność fizyczną, wykonywać ćwiczenia przeciwdziałające zastojowi krwi oraz odpoczywać z uniesieniem kończyn dolnych. W przypadku osób z nadmierną wagą zaleca się redukcję masy ciała.

 

Wyświetl ten post na Instagramie

 

Post udostępniony przez Klinika chirurgii i medycyny estetycznej 👩🏼‍⚕️ (@ars_estetica)

Siedzący tryb życia sprzyja progresji niewydolności żylnej. Natomiast aktywność fizyczna wywiera korzystny wpływ na krążenie żylne – zarówno w układzie powierzchownym, jak głębokim. Ruch, w połączeniu z odpowiednim trybem życia i fizykoterapią, redukuje zastój żylny. Zalecane są zwłaszcza spacery i marsze, ponieważ naprzemienne zginanie i prostowanie stopy (lub stawanie na palcach i na piętach) stymuluje działanie pompy mięśniowej i poprawia powrót krwi żylnej.

Jak powstrzymać rozwój żylaków?

Długotrwałe utrzymywanie pozycji stojącej prowadzi do przeciążenia aparatu zastawkowego naczyń żylnych; długotrwała pozycja siedząca także przyczynia się do zastoju krwi i niewydolności żylnej. W konsekwencji rośnie ryzyko rozwoju żylaków kończyn dolnych i zmian troficznych skóry (takich jak zwłóknienie tkanek, zmiany zapalno-wypryskowe, owrzodzenia).

Osobom, które długotrwale przebywają w pozycji stojącej/siedzącej, zaleca się zapobiegawcze stosowanie ucisku (kompresjoterapia). Należy zadbać także o wygodne obuwie na płaskim obcasie, przerwy w pracy i odpoczynek z elewacją (uniesieniem) nóg. Elewacja kończyn dolnych przynosi również ulgę pacjentom z chorobą żylakową – ułatwia opróżnienie przepełnionych żylaków i przyspiesza wchłanianie obrzęków. Poprawia także przepływ krwi żylnej, redukując ryzyko zakrzepicy żył głębokich (DVT).

Systematyczne uprawianie odpowiednich dyscyplin sportowych wzmacniających mięśnie kończyn dolnych zapobiega rozszerzaniu naczyń żylnych; może zmniejszać dolegliwości związane z niewydolnością żylną. Istotny jest również stan i ruchomość stawów, w szczególności skokowych, które wpływają na mechanizm pompy żylnej.

Do zalecanych form aktywności fizycznej należą:

• spacer – zwiększa powrót krwi żylnej, angażuje stawy i mięśnie kończyn dolnych, zapobiega poszerzaniu naczyń żylnych;
• jogging – zwłaszcza na miękkim podłożu w butach, które tłumią wstrząsy;
• pływanie, ćwiczenia w chłodnej wodzie; jazda na rowerze

Niewskazane są ćwiczenia przeciążające żyły kończyn dolnych, np.:

• podnoszenie ciężarów (wzrost ciśnienia w jamie brzusznej);
• tenis (nagłe przyspieszenia i zwolnienia przepływu krwi niekorzystnie wpływają na układ żylny (naczynia i zastawki);
• sporty siłowe (np. sporty walki) i inne, które grożą urazem kończyn dolnych (np. piłka nożna);
• jazda na nartach (ogranicza ruchy stawów skokowych i mięśni goleni).

Stosowanie ucisku elastycznego podczas aktywności fizycznej poprawia powrót krwi żylnej i działa przeciwobrzękowo. Jeśli żylakom towarzyszą obrzęki (w przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej) wskazane jest noszenie wyrobów uciskowych (pończoch, rajstop) w czasie ćwiczeń.

Ciąża zwiększa ryzyko wystąpienia żylaków kończyn dolnych i zakrzepicy. Dlatego zaleca się stosowanie wyrobów uciskowych o odpowiednim stopniu kompresji.

W przypadku nadwagi należy dążyć do unormowania masy ciała. Niewskazane jest nadmierne ogrzewanie kończyn dolnych (sauna, kąpiele słoneczne).

Żylaki wtórne – profilaktyka

Zapobieganie żylakom wtórnym obejmuje profilaktykę i leczenie zakrzepicy żył głębokich (deep vein thrombosis, DVT).

Żyły głębokie, położone pod powięzią (pomiędzy mięśniami), nie tworzą żylaków (w przeciwieństwie do żył powierzchownych – nadpowięziowych). Zakrzepica żył głębokich zwiększa jednak ryzyko powstania żylaków. Właściwe leczenie zakrzepicy żył głębokich może łagodzić konsekwencje DVT i zapobiegać rozwojowi powikłań (jak np. zespół pozakrzepowy, zatorowość płucna).

Po epizodzie DVT pacjentom zaleca się regularne badania (niewydolność żylna może rozwinąć się nawet po kilku latach), długotrwałą kompresjoterapię (która zapobiega także zakrzepicy) oraz stosowanie metod wykorzystywanych w profilaktyce żylaków pierwotnych.

Podobne postępowanie wskazane jest u pacjentów z niewydolnością żył kończyn dolnych niezwiązaną z zespołem pozakrzepowym.

Kompresjoterapia – element profilaktyki, leczenia i rekonwalescencji

Kompresjoterapia (leczenie uciskowe) stanowi element profilaktyki i leczenia przewlekłej niewydolności żylnej, często również rekonwalescencji po zabiegach usuwania żylaków.

Dobór i systematyczne noszenie właściwych podkolanówek lub pończoch uciskowych (na podstawie zaleceń lekarskich) hamuje progresję choroby i łagodzi dolegliwości.

 

Wyświetl ten post na Instagramie

 

Post udostępniony przez dr n. med. Wojciech Rybak (@drwojciechrybak)

W tzw. małoinwazyjnym leczeniu żylaków stosuje się skleroterapię i ablację wewnątrzżylną, które można łączyć z ambulatoryjną flebektomią. Najczęściej stosowaną procedurą jest skleroterapia, czyli metoda nieoperacyjna polegająca na wprowadzeniu substancji obliterującej (powodującej zarośnięcie żył) bezpośrednio do leczonego naczynia.

Zgodnie z najnowszymi zaleceniami Europejskiego Towarzystwa Chirurgii Naczyniowej, po metodach małoinwazyjnych, takich jak wewnątrzżylna ablacja termiczna i skleroterapia, należy rozważyć leczenie uciskowe. Czas trwania ucisku ustala się indywidualnie.

Przed wdrożeniem kompresjoterapii konieczne jest wykluczenie przeciwwskazań do tej formy terapii.

Obecnie istnieje tylko kilka przeciwwskazań do długotrwałego leczenia kompresyjnego. W przeszłości było ich więcej, ale z czasem listę skrócono. Zgodnie z aktualną wiedzą medyczną, niektóre stany, zaliczane wcześniej do przeciwwskazań (jak choroby tętnic, infekcje skóry, stany zapalne naczyń, zapalenie tkanki łącznej), nie wykluczają możliwości włączenia leczenia uciskowego, pod warunkiem zachowania odpowiednich środków ostrożności i rozważnego postępowania.

Przeciwwskazaniami do długotrwałej kompresjoterapii są:

• ciężka miażdżyca zarostowa tętnic kończyn dolnych powodująca istotne niedokrwienie;
• ciężka niewydolność serca;
• pomostowanie tętnic, jeśli ucisk planowany jest w miejscu pomostu naczyniowego, położonego powierzchownie (nad powięzią) – ucisk nie może wpływać (niekorzystnie) na przepływ krwi;
• potwierdzona alergia na materiał kompresyjny.

Diagnostyka żylaków w Ars Estetica - lekarze

Diagnostyką żylaków w naszych placówkach zajmują się doświadczeni chirurdzy, flebolodzy.

USG Doppler żył kończyn dolnych Wrocław:

• dr n. med. Wojciech Rybak
• dr n. med. Maciej Antkiewicz
• lek. med. Tomasz Siewniak

USG Doppler żył kończyn dolnych Warszawa:

• dr n. med. Michał Kowalczewski
• lek. med. Emil Michalski
• dr n. med. Mariusz Kozak

Cena badania USG Doppler kończyn dolnych, w zależności od specjalisty, to koszt 250-350 zł.

W celu umówienia się na konsultację zapraszamy do kontaktu.