Jak leczyć stulejkę?

Stulejka często wynika z nieprawidłowej opieki w okresie wczesnodziecięcym, która prowadzi do uszkodzenia struktur napletka, krwawień i zapaleń. Ich konsekwencją jest bliznowacenie, które trwale uniemożliwia migrację (odsuwanie) napletka. Wśród wskazań do operacyjnego leczenia stulejki wymienia się nawracające zakażenia układu moczowego oraz stany zapalne napletka i żołędzi.

Chirurgicznym leczeniem problemu stulejki zajmują się lekarze z naszych placówek. Aby umówić się na wizytę kliknij przycisk poniżej.

Co to jest stulejka? (stulejka całkowita, stulejka częściowa)

Napletek to integralna część zewnętrznych narządów płciowych, która przyjmuje postać rękawa skórnego pokrywającego szczyt prącia (żołądź). Żołądź prącia otacza zewnętrzne ujście cewki moczowej; jego skóra jest cienka i delikatna. Napletek pełni funkcje ochronne względem wędzidełka, żołędzi i ujścia cewki, pomaga utrzymać odpowiednie (wilgotne) środowisko i zabezpiecza przed uszkodzeniami. W warunkach prawidłowych napletek zsuwa się podczas wzwodu.

W budowie napletka wyróżnia się blaszkę zewnętrzną i wewnętrzną. Wewnętrzna blaszka napletka jest nieowłosiona. Zawiera gruczoły łojowe, tzw. gruczoły napletkowe, których wydzielina wraz ze złuszczonymi komórkami nabłonka wielowarstwowego płaskiego tworzą mastkę (smegma).

W napletku znajdują się liczne zakończenia nerwowe, wyspecjalizowane w odbieraniu różnorodnych bodźców, nawet bardzo subtelnych muśnięć, nacisku, zmian temperatury i faktury skóry.

W okresie noworodkowym w warunkach prawidłowych (fizjologicznych) występuje wspólny nabłonek żołędzi i blaszki wewnętrznej napletka. Dlatego u najmłodszych chłopców zazwyczaj nie można odprowadzić (odciągnąć) napletka.

Stulejka należy do najczęstszych nieprawidłowości w budowie napletka. Zwężenie napletka w tzw. stulejce całkowitej uniemożliwia odprowadzenie napletka do rowka zażołędnego. Istotą stulejki częściowej jest utrudnienie w swobodnej migracji napletka.

Pamiętajmy, że problem może objawiać się w zwodzie i/lub spoczynku. Dlatego stulejkę rozpoznaje się również w przypadku, gdy napletek w stanie spoczynku jest w pełni odprowadzalny do rowka zażołędnego, jednak dolegliwości pojawiają się podczas erekcji (najczęściej uczucie ucisku, ból).

Nierzadko problem stulejki współwystępuje z krótkim wędzidełkiem napletka, które może dodatkowo utrudniać migrację napletka oraz przyczyniać się do nieprawidłowego przyginania główki prącia w stanie wzwodu. Zabieg podcięcia wędzidełka prącia (frenuloplastyka) może być wskazany, jeśli krótkie wędzidełko utrudnia prawidłowe odprowadzanie napletka, higienę, powoduje dolegliwości.

Zarówno stulejka całkowita, jak i stulejka częściowa powinny skłonić do wizyty u specjalisty. Leczenie domowe nie jest wskazane.

Zobacz także: Problemy z napletkiem – rozpoznanie i leczenie

Stulejka – czy to powód do niepokoju?

U chłopców wyróżniamy wąski napletek prącia.

Stulejka to stan patologiczny występujący, gdy fizjologiczna stulejka nie ustępuje prawidłowo. Wyróżniamy również stulejkę nabytą np. w wyniku stanów zapalnych (ostrych, przewlekłych), urazów, mikrourazów. Klasyczny przykład stanowi pękanie skóry napletka w wyniku forsownych prób odprowadzania (konsekwencja: blizny i jatrogenna stulejka).

Po urodzeniu napletek pokrywa żołądź i ujście cewki moczowej. Jedynie u ok. 4 proc. chłopców w tym czasie można dokonać retrakcji (zsunąć napletek z żołędzi). Fizjologicznie wąski napletek jest rezultatem wspólnego nabłonka blaszki wewnętrznej napletka i żołędzi prącia oraz małej elastyczności skóry u najmłodszych dzieci (tzw. wąski pierścień skórny).

Jednak u 90 proc. 4-latków napletek jest już odprowadzalny (przy czym może być to odprowadzenie częściowe – nie dochodzące do rowka zażołędnego). Dlatego uniemożliwienie odprowadzenia napletka w urologii dziecięcej traktuje się obecnie jako stan fizjologiczny.

Tzw. fizjologicznie wąski napletek występuje u 6 proc. sześciolatków. U ok. 1 proc. pacjentów napletek nie odprowadza się do 16 roku życia. W przypadkach tego rodzaju nie muszą występować jakiekolwiek nieprawidłowości. Zaleca się jednak konsultację lekarską.

Niepokój powinna wzbudzać stulejka patologiczna, która zwiększa ryzyko zakażeń układu moczowego. Mastka (smegma) złożona ze złuszczonego nabłonka i wydzieliny gruczołów skórnych w sposób naturalny oddziela żołądź od napletka. Wąski pierścień napletkowy blokuje możliwość migracji napletka (ściągania napletka z żołędzi) i utrudnia utrzymanie prawidłowej higieny. Pod napletkiem, gdzie gromadzi się wydzielina, tworzą się korzystne warunki dla rozwoju bakteryjnej flory patogennej. Zakażenie (np. Proteus mirabilis, Escherichia coli) inicjuje proces zapalny napletka i/lub żołędzi.

U starszych pacjentów stulejka zwiększa ryzyko chorób przenoszonych drogą płciową i chorób nowotworowych (jak rak prącia). Dlatego wystąpienie stulejki cześciowej lub też stulejki całkowitej powinny skłonić do wizyty u specjalisty.

Jak rozpoznać problem ze stulejką?

Fizjologicznie wąski napletek podejrzewać można, jeśli w czasie prób odprowadzania napletka (u młodszych dzieci) uwidacznia się wąski, białawy pierścień skórny w końcowej części napletka. W takim przypadku wskazana jest obserwacja oraz delikatne, bezbolesne odsuwanie napletka codziennie w czasie kąpieli i przemywanie. Zwykle zaleca się też stosowanie miejscowych leków sterydowych. Maść sterydową aplikuje się na przewężenie napletka (wąski pierścień), zwykle 1-2 razy dziennie przez kilka-kilkanaście tygodni.

Stulejka natomiast wyróżnia się bliznowatym ujściem napletka i blaszką wewnętrzną, która się nie wynicowuje – nie uwidacznia się przez otwór na szczycie napletka. W takich przypadkach miejscowa terapia sterydowa najczęściej okazuje się mało skuteczna. Zwykle konieczne jest leczenie chirurgiczne – plastyka napletka lub obrzezanie.

Konsultacja chirurga dziecięcego lub urologa jest konieczna w przypadku pacjentów:

• ze stulejką,
• z wąskim napletkiem, którzy skarżą się na bolesne wzwody,
• z ostrym zapaleniem żołędzi i napletka,
• dzieci ze stulejką i nawracającymi zakażeniami układu moczowego,
• ze stulejką powodującą zatrzymanie moczu,
• z BXO.

Stulejka - leczenie problemu (wskazania)

Stulejka i stan po załupku należą do najczęstszych wskazań do leczenia operacyjnego.

Załupek rozwija się w wyniku zaciśnięcia napletka w rowku zażołędnym (przez pierścień napletkowy), co uniemożliwia odprowadzenie napletka do położenia fizjologicznego. Pierścień w takich warunkach zaczyna działać jak staza (opaska uciskowa), powodując zastój żylny, obrzęk żołędzi i napletka. Stan grozi zamknięciem naczyń tętniczych. Nieleczony lub leczony nieprawidłowo załupek może prowadzić do martwicy żołędzi.

Stulejka może utrudniać lub uniemożliwiać kontakty seksualne. Załupek bywa następstwem współżycia płciowego, w czasie którego napletek zsunął się z żołędzi, lecz nie wrócił samoczynnie na miejsce (uwiązł w rowku zażołędnym bez możliwości powrotu). Pamiętajmy, że stan wymaga pilnej pomocy lekarskiej.

Wskazaniem do leczenia operacyjnego stulejki są też nawracające zapalenia żołędzi i napletka, zatrzymanie moczu oraz zmiany przedrakowe prącia. Obrzezanie wykonuje się również ze względów religijnych lub kosmetycznych.

Przygotowanie do zabiegu

Przed operacją stulejki wskazana jest konsultacja specjalistyczna, podczas której lekarz przeprowadza badanie podmiotowe (szczegółowy wywiad medyczny), przedmiotowe (fizykalne) i zleca badania dodatkowe. Omawia szczegółowo plan zabiegu i technikę korekcji, zalecenia przed- i pozabiegowe oraz ryzyko potencjalnych komplikacji.

Leczenie operacyjne stulejki (przeprowadzane przez specjalistów w odpowiednio dostosowanych ośrodkach) wiąże się ze stosunkowo niedużym ryzykiem powikłań (jak krwawienie, zatrzymanie moczu, zakażenie).

W urologii obrzezanie dzieli się na:

• plastykę poszerzającą, która polega na poszerzeniu napletka w części końcowej;
• obrzezanie częściowe;
• obrzezanie całkowite.

Na podstawie wyników badań lekarz ocenia stan zdrowia pacjenta, weryfikuje ewentualne przeciwwskazania do leczenia operacyjnego i decyduje o kwalifikacji do zabiegu.

Wyróżnia się cztery podstawowe rodzaje obrzezania:

• HIGH AND TIGHT: całkowite wycięcie napletka, żołądź w pełni odsłonięta, blizna pooperacyjna znajduje się daleko od żołędzi;
• HIGH AND LOOSE: blizna na napletku, który (częściowo) przykrywa żołądź;
• LOW AND TIGHT: blizna w pobliżu rowka zażołędnego;
• LOW AND LOOSE: blizna na wewnętrznej części napletka, napletek częściowo przykrywa żołądź w stanie spoczynku.

Przed zabiegiem wskazana jest depilacja okolic intymnych.

Etapy operacji stulejki, rekonwalescencja po zabiegu

Obrzezanie ze względów medycznych może być wykonywane niepłatnie (podstawą jest skierowanie z poradni urologicznej). Obrzezanie ze względów religijnych i kulturowych najczęściej przeprowadza się w drugiej lub trzeciej dobie po urodzeniu.

Etapy operacyjnego leczenia stulejki można opisać jedynie ogólnie, uwzględniając podstawowe zasady plastyczne. Wybór metody zależy od przyczyny i nasilenia objawów klinicznych oraz preferencji rodziców lub dorosłych pacjentów. Wykonuje się plastykę napletka (zachowując napletek) lub obrzezanie (usuniecie napletka). Zabieg można wykonać w każdym wieku.

Zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym (przewodowym prącia) lub ogólnym. Chirurg przygotowuje pole operacyjne, stosując odpowiednią technikę dezynfekcji skóry. Po odkażeniu zaznacza miejsca planowanych cięć.

Plastyka napletka polega na wykonaniu niedużych nacięć wzdłuż osi prącia i ich poprzecznym zszyciu. Po korekcji wygląd prącia nie różni się od prącia nieoperowanego. Zabieg plastyczny pozwala zachować pełną funkcjonalność napletka, może jednak dojść do jego ponownego zwężenia. Całkowite wyleczenie zapewnia obrzezanie, w którym usuwa się pierścień zwężający oraz część lub całość napletka. Po obrzezaniu żołądź (w całości lub części) jest stale odsłonięta.

Ostatni etap zabiegu polega na założeniu cienkich szwów rozpuszczalnych. Operacja stulejki trwa do 60 minut. Wyniki leczenia operacyjnego są często zadowalające – zarówno pod względem anatomicznym, czynnościowym, jak i kosmetycznym

Po zabiegu lekarz może zalecić stosowną farmakoterapię (typową po leczeniu chirurgicznym). Przez pewien czas utrzymuje się obrzęk pooperacyjny. W okresie rekonwalescencji należy powstrzymać się od współżycia płciowego do czasu pełnego zagojenia rany (zazwyczaj przez ok. 4 tygodnie). Powinno się unikać dźwigania oraz moczenia opatrunku. Należy zgłaszać się na wyznaczone wizyty kontrolne i ściśle przestrzegać wszystkich zaleceń lekarskich.

Stulejka - leczenie (Warszawa i Wrocław)

Pacjentów borykających się z problemem stulejki i zainteresowanych konsultacją z lekarzem zapraszamy do kontaktu.

Operacja stulejki Wrocław

W Ars Estetica we Wrocławiu procedurę leczenia stulejki przeprowadza dr n. med. Agnieszka Burkacka.

Operacja stulejki Warszawa

W Ars Estetica w Warszawie procedurę przeprowadza dr n. med. Michał Kowalczewski.

Zachęcamy również do zapoznania się z innymi materiałami dotyczącymi leczenia stulejki i obrzezania:

• Co to jest obrzezanie i na czym polega?
• Stulejka – co to jest, jak rozpoznać i jak wygląda leczenie?
• Rekonwalescencja po zabiegu leczenia stulejki

Źródła:

Raban M. Żak A., Litak J. et al. Stulejka – jeszcze fizjologia czy już patologia? Journal of Education, Health and Sport. 2017; 7 (7): 605–613.

Pietrzyk J. Czy diagnostyka i leczenie zakażeń układu moczowego u dzieci pozostaje nadal przedmiotem kontrowersji? Przegląd Lekarski 2011; 1 (68): 4–9.

Borkowski A. Urologia – podręcznik dla studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.

Angotti R., Molinaro F., Ferrara F. et al. Preputialplasty: can be considered an alternative to circumcision? When, how, why? Experience of Italian centre. Gland Surgery. 2018; 7 (2): 228–233.

Benson M., Hanna M.K. Prepuce sparing: Use of Z-plasty for treatment of phimosis and scarred foreskin. Journal of Pediatric Urology. 2018; 14 (6): 545.e1-545.e4. 

Njomnang Soh P., Vidal F., Huyghe E.et al. Urinary and genital infections in patients with diabetes: How to diagnose and how to treat. Diabetes & Metabolism. 2016; 42 (1): 16–24. 

Edwards S.K., Bunker C.B., Ziller F. et al. 2013 European guideline for the management of balanoposthitis. International Journal of STD & AIDS. 2014; 25 (9): 615–626.

Szmidt J., Kużdżał J. (red.). Podstawy chirurgii. Podręcznik dla lekarzy specjalizujących się w chirurgii ogólnej. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2010. 

Wagner. A. A. (red.). Chirurgia dziecięca. Poradnik dla lekarza pierwszego kontaktu. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.

Domagała W., Chosia M., Urasińska E. Podstawy patologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.

Newman T. Top 10 things you didn’t know about your penis. https://www.medicalnewstoday.com/articles/320748.php?sr, data dostępu: 20.12.2018.

Pietrzyk J., Szajewska H., Mrukowicz J. (red.). ABC zabiegów w pediatrii: podręcznik dla studentów medycyny, pielęgniarek i lekarzy. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2010.   

Michajłowski I. (2010) Diagnostyka i leczenie dermatoz męskich narządów płciowych w materiale Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed. (Rozprawa doktorska). Gdańsk: Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

Kuehhas F.E., Miernik A., Weibl P. et al. Incidence of balanitis xerotica obliterans in boys younger than 10 years presenting with phimosis. Urologia Internationalis. 2013; 90 (4): 439–442.

Reddy K., Kogan S., Gluck S.A. Jatrogenne uszkodzenia skóry u dzieci – rozpoznawanie, leczenie i zapobieganie. Grzegorczyk-Maślanka (tłum.). Medycyna Praktyczna Pediatria. 2012; 3: 53–67.