Widoczne żyły na nogach

Najczęściej do flebologa zgłaszają się pacjenci cierpiący na przewlekłą chorobę żylną. U jej podstaw której leżą morfologiczne i czynnościowe zaburzenia obwodowego układu żylnego. Towarzyszące im objawy, m.in. „żyły widoczne na nogach”, mogą wynikać z niewydolności zastawek żylnych lub z upośledzenia odpływu krwi z kończyn dolnych (niedrożność naczyń).

Przewlekła choroba żylna ma charakter postępujący: od niewielkich „pajączków” naczyniowych w okolicach podudzi i stóp, przez żylaki – trwałe poszerzenia żył powierzchownych, które wyraźnie wystają ponad poziom skóry, po trudno gojące się owrzodzenia żylne. Dlatego leczenie konieczne jest na każdym jej etapie – właściwe postępowanie spowalnia rozwój choroby i zapobiega ciężkim powikłaniom.

Widoczne żyły na nogach – do jakiego lekarza się zgłosić?

W przypadku nadmiernie „widocznych żył na nogach” wskazana jest konsultacja flebologiczna.

Flebologia – dział medycyny obejmujący anatomię, fizjologię, diagnozowanie i leczenie chorób żył – nie jest odrębną specjalizacją. Ze względu na jej wielodyscyplinarność zajmują się nią lekarze różnych specjalności: chirurdzy ogólni, chirurdzy naczyniowi, angiolodzy, radiolodzy, interniści, dermatolodzy i in.
Schorzenia żylne dotyczą głównie kończyn dolnych i mogą mieć charakter ostry lub przewlekły.

Objawy chorób żylnych wiążą się z zaburzeniami makro- i mikrokrążenia. Ich leczenie wymaga gruntownej wiedzy z zakresu anatomii, patofizjologii i chorób całego układu naczyniowego, w szczególności naczyń żylnych, a także umiejętności praktycznych oraz znajomości inwazyjnych i nieinwazyjnych metod diagnostycznych i terapeutycznych.

Żyły kończyn dolnych stanowią integralny element układu krążenia krwi. Naczynia żylne odgrywają szczególną rolę w układzie sercowo-naczyniowym – nie należy bagatelizować ich schorzeń, dolegliwości, nietypowych objawów. Zaburzenia układu żylnego zazwyczaj nie są jedynie defektem estetycznym – mogą zwiastować poważne problemy.

W obszarze zainteresowań flebologii znajdują się również mechanizmy i siły, które wpływają na przepływ krwi.

Żyły jako część układu sercowo-naczyniowego

Układ sercowo-naczyniowy składa się z serca, naczyń krwionośnych (układ naczyniowy) i krwi.
Naczynia krwionośne dzieli się na:

• tętnice (przenoszą krew z serca do narządów)
• żyły (naczynia, którymi krew wraca do serca)
• naczynia włosowate (włośniczki, kapilary) – mikroskopijne naczynka (cienkościenne, o niewielkiej średnicy), w których krew wymienia materiał z płynem śródmiąższowym.

Dzięki sprawnym zastawkom (w sercu i żyłach) nie dochodzi do zmiany kierunku przepływu krwi – prawidłowo krew płynie przez układ sercowo-naczyniowy tylko w jednym kierunku.

Układ sercowo-naczyniowy to układ zamknięty. Serce – pompa – wprawia krew w ruch; tętnice przenoszą krew z serca do obwodu, a żyłami krew płynie z powrotem do serca.

Z serca (lewej komory) krew jest tłoczona do aorty – największej tętnicy, która rozgałęzia się na coraz mniejsze naczynia tętnicze i tętniczki – najmniejsze naczynia tętnicze – prowadzące do naczyń włosowatych.

Gdy krew przechodzi przez naczynia włosowate (kapilary), osocze i komórki wymieniają substancje przez cienkie ściany tych naczyń – tlen przenika do tkanek.

Z naczyń włosowatych krew przechodzi do żylnej części układu naczyniowego – płynie z małych żył do coraz większych, aż trafia do prawej części serca (prawego przedsionka).

Budowa naczyń

Ściana naczynia krwionośnego składa się głównie z:

• warstwy mięśni gładkich,
• sprężystej tkanki łącznej,
• włóknistej tkanki łącznej.

Naczynia (od wewnątrz) wyścielone są cienką warstwą śródbłonka (rodzajem nabłonka). Śródbłonek większych naczyń otoczony jest warstwą tkanki łącznej i mięśni gładkich. Śródbłonek z sąsiadującą sprężystą tkanką łączną tworzą błonę wewnętrzną.

Jak wspomnieliśmy, mięśnie gładkie w naczyniach krwionośnych (czyli naczyniowa mięśniówka gładka) często układają się w okrężne lub spiralne warstwy. Wazokonstrykcja – skurcz okrężnej warstwy mięśni gładkich – zwęża światło naczyń i wpływa na zmniejszenie przepływu krwi przez naczynie. Wazodylatacja – rozkurcz mięśni gładkich ścian naczyń krwionośnych – poszerza średnicę światła naczyń i zwiększa przepływ krwi.

Ściany dużych naczyń tętniczych są jednocześnie sztywne i elastyczne. W tętnicach znajduje się gruba warstwa mięśni gładkich i tkanki łącznej (sprężystej i włóknistej). Sztywność tkanki włóknistej zapobiega łatwemu rozciąganiu ścian tętnicy.

Ściany mniejszych tętnic są mniej sprężyste i bardziej umięśnione. W ściankach tętniczek znajduje się kilka warstw mięśni gładkich – kurczących się i rozkurczających w odpowiedzi na działanie różnych bodźców chemicznych.

Żyły

Żyły położone są bardziej powierzchniowo niż tętnice; mogą „niebieskawo prześwitywać” przez skórę. Ich ściany są cieńsze niż ściany naczyń tętniczych, zawierają mniej tkanki sprężystej. Dlatego stosunkowo łatwo dochodzi do ich rozszerzenia podczas wypełniania krwią.

Układ żylny kończyn dolnych składa się z żył powierzchownych, głębokich i przeszywających.

Żyły powierzchowne (czyli leżące nad powięzią) uchodzą do dwóch głównych pni żylnych: żyły odpiszczelowej i żyły odstrzałkowej.

Żyły głębokie goleni (zazwyczaj parzyste) biegną wzdłuż jednoimiennych tętnic, łączą się w pień żyły podkolanowej, która na wysokości uda przechodzi w żyłę udową.

Żyły przeszywające (perforatory) łączą układ żył powierzchownych z układem głębokim.

Zastawki w żyłach kończyn dolnych wspierają jednokierunkowy przepływ krwi i zapobiegają przepływowi wstecznemu (cofaniu się krwi).

O jakich chorobach mogą świadczyć widoczne żyły na nogach?

Można wyróżnić dwie główne grupy chorób naczyń żylnych: przewlekłą niewydolność żylną i zakrzepice żylne.

Na przewlekłą niewydolność żylną składa się szeroki wachlarz nieprawidłowości – od niewielkich, ale widocznych zmian w postaci teleangiektazji i żył siateczkowatych, poprzez żylaki, związane z nimi obrzęki, ból i zmiany troficzne na skórze kończyn, po rozległe owrzodzenia goleni. Owrzodzenia żylne – najcięższa postać choroby, wraz z towarzyszącymi jej powikłaniami – upośledzają jakość życia chorych, ograniczają, często w istotnym stopniu, aktywność zawodową i społeczną oraz wymagają długotrwałego leczenia i specjalistycznego postępowania pielęgnacyjnego.

U podstaw zaburzeń związanych z przewlekłą niewydolnością żylną leży przede wszystkim nadciśnienie w układzie żylnym. Czynnik ten inicjuje szereg procesów patofizjologicznych przyczyniających się do powstania zmian chorobowych. Za nadciśnienie żylne bezpośrednio odpowiada uszkodzenie zastawek i refluks.

Refluks żylny polega na odwróceniu kierunku przepływu krwi (z żył głębokich do żył powierzchownych oraz z części bliższej kończyny do części obwodowej). W efekcie dochodzi do utrudnienia odpływu i zalegania krwi oraz do rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej.

Zaburzenia żylne i (związane z nimi) zmiany widoczne na nogach mogą mieć charakter wrodzony np. w przypadku niedorozwoju niektórych żył, nieprawidłowego rozwoju układu żylnego lub (wrodzonego) braku zastawek żylnych.

Wrodzona niewydolność żylna występuje pod postacią zespołu Klippla-Trénaunaya lub zespołu Parkesa-Webera.

Zespół Klippla-Trénaunaya występuje sporadycznie. Według kryteriów Międzynarodowego Towarzystwa Badań nad Anomaliami Naczyniowymi1 jego objawy zazwyczaj dotyczą jednej kończyny – dolnej i obejmują:

• malformacje naczyń włosowatych (zmiany w kolorze ciemnoczerwonym lub fioletowym)
• żylaki kończyny dolnej
• przerost zajętej kończyny.

Malformacje żylne obserwuje się również w zespole Parkesa-Webera, w którym zmiany skórne na kończynach (związane z zaburzeniami kapilarnymi) są jasnoróżowe. Obserwuje się również skłonność do szybkiego wypełniania się włośniczek i zwiększone ucieplenie skóry.

Wtórna choroba żylna jest następstwem działania (znanego) czynnika chorobotwórczego, zazwyczaj zakrzepicy, w której skrzeplina odpowiada za trwałe uszkodzenie (nieszczelność) zastawek. Żylaki wtórne mogą być skutkiem zakrzepicy żył powierzchownych lub głębokich.

Widoczne żyły na nogach a żylaki

W niektórych przypadkach jedyny widoczny na nogach objaw refluksu żylnego i nieszczelności zastawek stanowią małe, poszerzone fioletowe żyłki (teleangiektazje). Zmiany mogą być pojedyncze lub występować w skupiskach – na udach, w dołach podkolanowych, przy kostkach przyśrodkowych i in.

Obserwowane na kończynach dolnych poszerzone drobne żyłki śródskórne (o średnicy do 1 mm) i żyły siateczkowate (1–4 mm) mogą świadczyć o początkowym etapie niewydolności żylnej i poprzedzać pojawienie się żylaków (>4 mm).

Żylak oznacza żyłę, której kształt, wydłużenie, szerokość lub przebieg uległy patologicznej zmianie. Zazwyczaj żylaki dotyczą kończyn dolnych, na których można zauważyć sinawe, miękkie wybrzuszenia skóry wzdłuż przebiegu naczyń żylnych.

Żylaki kończyn dolnych najczęściej świadczą o niewydolności żył powierzchownych, znacznie rzadziej wynikają z niewydolności żył układu głębokiego.

Podczas oglądania żył i powłok skórnych można wyróżnić żylaki umiejscowione w przebiegu głównych pni żylnych, tzn. żyły odpiszczelowej i żyły odstrzałkowej oraz żylaki rozsiane.

Miękkie wybrzuszenia, uwypuklenia, dostrzegalne zwłaszcza w pozycji stojącej, mogą wskazywać na niewydolność zastawek żył przeszywających.

Inne symptomy, które powinny skłonić do wizyty u lekarza

Do objawów, które powinny skłonić do wizyty u flebologa, należą m.in.:

• ból i uczucie „ciężkości” kończyn dolnych,
• swędzenie, mrowienie lub pieczenie skóry nóg
• nocne kurcze mięśni, zespół niespokojnych nóg.

Pacjenci, którzy szukają pomocy w gabinecie flebologicznym, często skarżą się nie tylko na „żyły widoczne na nogach”. Problematyczne bywają obrzęki przy kostkach i na grzbiecie stopy, które narastają w ciągu dnia i cofają się po odpoczynku nocnym. Jednak z rozwojem choroby ich skłonność do ustępowania ulega wyraźnemu ograniczeniu.

W okolicy żylaków lub goleni mogą występować przebarwienia skóry. Ich brązowawe zabarwienie z czasem może przybierać na intensywności i zajmować większe obszary.

Może dojść do zaniku tkanki tłuszczowej na rzecz tkanki włóknistej, ścieńczenia, stwardnienia i suchości skóry (lipodermatosclerosis).

Obecność białych, zaokrąglonych plam (zanik biały) świadczy o długotrwałej niewydolności żylnej i miejscowym zaniku naczynek mikrokrążenia.

W wielu przypadkach zaawansowane postacie przewlekłej niewydolności żylnej przebiegają z powikłaniami (np. zapaleniem naczyń żylnych, zapaleniem zakrzepowym żył powierzchownych lub głębokich, krwotokami z żylaków).

Zachodzące zmiany i patologiczne procesy sprzyjają rozwojowi owrzodzeń, zazwyczaj w pobliżu kostek przyśrodkowych – okolicach szczególnie podatnych na destrukcyjny wpływ nadciśnienia żylnego. Leczenie owrzodzeń często jest trudne, długotrwałe i uciążliwe, a zmiany wykazują stosunkowo dużą tendencję do nawrotów. Pacjenci z przewlekłymi owrzodzeniami żylnymi są bardziej narażeni na występowanie zaburzeń lękowych i depresji.

Badanie w gabinecie flebologicznym

Pierwszym, bardzo istotnym etapem badania pacjenta pozostaje starannie zebrany wywiad lekarski i badanie fizykalne. Natomiast najczęściej stosowaną, nieinwazyjną metodą oceny drożności, anatomii i dynamiki przepływu krwi w żyłach powierzchownych i głębokich jest badanie ultrasonograficzne (USG Doppler żył kończyn dolnych), uznawane za złoty standard i podstawowe narzędzie diagnostyczne w gabinecie.

Podczas dobrze przeprowadzonego badania podmiotowego (wywiadu) można wychwycić m.in. czynniki predysponujące, zidentyfikować (lub wykluczyć) obecność chorób współistniejących, które mogą wywierać wpływ na obraz niewydolności żylnej. Np. przebyte incydenty zakrzepowe w wywiadzie wskazywać mogą na pozakrzepową etiologię żylaków lub stanowić powikłanie istniejących żylaków.

Badanie fizykalne, obejmujące oglądanie i badanie palpacyjne kończyn dolnych, przeprowadza się w dobrym oświetleniu, przede wszystkim w pozycji stojącej, która zapewnia dobre wypełnienie żył.

Uzupełnienie oglądania żył i kończyn dolnych stanowi badanie palpacyjne (dotykiem). Badanie obejmuje obmacywanie, opukiwanie skóry i dużych żył, badanie tętna, ocenę ewentualnych obrzęków i stanu tkanek miękkich. (Poszerzenie naczyń żylnych wskazuje zwykle na niedomykalność zastawek.)

Istotna jest również ocena statyki stopy i ruchomości stawu skokowego. Sprawność aparatu kostno-więzadłowego i mięśniowego stopy wpływa na proces opróżniania naczyń żylnych podczas chodu. Początkowy wyrzut krwi żylnej w górę z okolic stopy przejmowany jest następnie przez pompę mięśniową podudzia.

Dostępne metody leczenia

USG duplex doppler umożliwia zdiagnozowanie i ustalenie planu zaplanowanie leczenia większości chorób układu żylnego – zarówno ostrych, jak przewlekłych. Badanie ultrasonograficzne praktycznie wyparło próby kliniczne, wcześniej wykorzystywane celu oceny drożności naczyń żylnych i wydolności aparatu zastawkowego (refluksu).

 

Wyświetl ten post na Instagramie

 

Post udostępniony przez dr n. med. Wojciech Rybak (@drwojciechrybak)

Leczenie przewlekłej choroby żylnej zależy od jej zaawansowania, nasilenia objawów i stanu ogólnego pacjenta. Stosuje się metody zachowawcze i inwazyjne.

Leczenie zachowawcze

Leczenie zachowawcze wymaga zmiany stylu życia; obejmuje farmakoterapię, kompresjoterapię, fizykoterapię i elewację kończyny.

Metody zachowawcze wskazane są na każdym etapie choroby – w początkowych etapach mogą stanowić leczenie podstawowe, w stanach bardziej zaawansowanych zazwyczaj uzupełniają metody inwazyjne.

W farmakoterapii zastosowanie znajdują preparaty naturalne, półnaturalne i syntetyczne (głównie z rodziny flawonoidów). Leki flebotropowe zmniejszają nadmierną przepuszczalność naczyń, poprawiają napięcie żylne, redukują uwalnianie czynników zapalnych, neutralizują wolne rodniki i ograniczają przywieranie leukocytów do śródbłonka. W rezultacie mogą zmniejszać dolegliwości w przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej, m.in. ograniczać obrzęki i łagodzić objawy żylaków.

Zależnie od rozpoznania i obrazu klinicznego może być konieczne stosowanie leków przeciwzapalnych i przeciwzakrzepowych.

Kompresjoterapia (leczenie stopniowanym uciskiem) wpływa na obniżenie ciśnienia w układzie żylnym i zmniejszenie średnicy żył powierzchownych. Stanowi również istotny element profilaktyki zakrzepicy, poprawia przepływ krwi, wydolność zastawek i funkcję pompy mięśniowej, ograniczając refluks.

Kompresjoterapia polega najczęściej na stosowaniu specjalistycznych bandaży (o małej, średniej lub dużej rozciągliwości) lub pończoch i rajstop uciskowych.

Odpowiednią klasę ucisku ustala lekarz.

Z reguły I klasę (ucisk powierzchowny lekki) zaleca się pacjentom:

• z teleangiektazjami, poszerzeniem żył powierzchownych, skarżącym się na ból, świąd i uczucie ciężkości kończyn;
• z grupy ryzyka – w ramach profilaktyki zaburzeń żylnych (np. osoby pracujące w pozycji stojącej lub siedzącej).

II klasa (ucisk powierzchowny średni) wskazana jest w przypadku:

• żylaków objawowych (z towarzyszącym bólem i obrzękiem),
• przewlekłej niewydolności żylnej z uszkodzeniem układu powierzchownego,
• zespołu pozakrzepowego,
• powiększających się żylaków u kobiet w ciąży.

III klasa (ucisk głęboki średni) znajduje zastosowanie w:

• przewlekłej niewydolności żylnej z uszkodzeniem układu żył głębokich;
• zespole pozakrzepowym z towarzyszącym owrzodzeniem;
• obrzęku limfatycznym odwracalnym – ustępującym po uniesieniu kończyny lub po nocnym odpoczynku (obrzęk limfatyczny – zastój limfy w przestrzeni pozakomórkowej wskutek upośledzenia funkcji naczyń limfatycznych).

IV klasa (ucisk głęboki silny) zarezerwowana jest dla chorych z obrzękiem limfatycznym nieodwracalnym.

W fizykoterapii wykorzystuje się metody uruchamiające pompę mięśniową łydki. Zaleca się proste ćwiczenia typu grzbietowe zginanie stopy lub ruchy okrężne przodostopia. Wskazane są intensywne spacery, marsze, bieganie, pływanie, jazdę rowerem.

Elewacja (uniesienie) kończyny (odpoczynek z uniesionymi nogami – o ok. 30 st. w pozycji leżącej) zmniejsza zastój żylny, obrzęk łagodzi objawy i przyspiesza gojenie owrzodzeń.

Leczenie inwazyjne

Do oceny układu żylnego najczęściej wykorzystuje się połączenie ultrasonografii 2D z badaniem dopplerowskim impulsowym i kolorowym. Technika pozwala precyzyjnie ocenić wydolność naczyń żylnych – powierzchownych, przeszywających i głębokich, występowanie odmian anatomicznych żył i umożliwia określenie optymalnych warunków ewentualnego leczenia zabiegowego.

• Skleroterapia

Skleroterapia polega na wstrzyknięciu do światłą żyły substancji obliterującej (w postaci płynnej lub spienionej). Środek chemiczny uszkadza śródbłonek naczyniowy i inicjuje ograniczony stan zapalny. Odkładanie włóknika i stopniowe włóknienie ściany żylnej prowadzi do zmniejszenia średnicy i zarastania światła naczynia. Celem skleroterapii jest likwidacja żylaków, zniesienie objawów nadciśnienia w układzie żył powierzchownych i poprawa estetyki kończyny.

Skleroterapię często traktuje się jako uzupełnienie metod chirurgicznych, jednak można stosować ją również do zamykania głównych pni żył powierzchownych i żył przeszywających. Metoda znajduje zastosowanie w leczeniu teleangiektazji i żył siatkowatych, a także żylaków bocznych gałęzi żyły odpiszczelowej i żylaków nawrotowych (po leczeniu chirurgicznym).

Środki obliterujące różnią się siłą i mechanizmem działania. Najczęściej wykorzystywane są detergenty, które wykazują powinowactwo do lipidów błon komórkowych (łączą się z lipidami i zapoczątkowują uszkodzenie ściany naczyniowej). W praktyce zastosowanie znajdują różne metody zabiegowe. Aktualnie obserwuje się prężny rozwój skleroterapii piankowej wykonywanej pod kontrolą USG.

Pianę otrzymuje się przez zmieszanie (w odpowiednich proporcjach) środka obliterującego z powietrzem. Pianka pozostaje w naczyniu dłużej niż roztwór, a więc wydłuża się czas jej działania na ścianę naczynia, co może zwiększać skuteczność leczenia (nawet przy niższych stężeniach).

• Laserowe zamykanie naczynek

Laseroterapia przezskórna (bez naruszania ciągłości tkanek) znajduje zastosowanie w leczeniu poszerzeń drobnych naczynek śródskórnych. Po przyłożeniu głowicy lasera do skóry wykonuje się naświetlanie naczynka wzdłuż jego przebiegu. Wiązka promieni uszkadza żyłkę i powoduje jej zamknięcie.

Jeśli wskazane jest również zniszczenie żyłek odżywczych, proponuje się połączenie terapii laserem ze skleroterapią małych naczyń. Zabiegi można wykonywać jednoczasowo, z wykorzystaniem funkcji stałego chłodzenia skóry (zmniejszającej dyskomfort). Na efektywność metody wpływa technologia wizualizacji naczyń położonych kilka milimetrów pod skórą – niewidocznych gołym okiem i trudnych do zobrazowania za pomocą innych technik. Zniszczenie (położonych nieco głębiej) naczyń zasilających, które „odżywają” widoczne teleangiektazje (doprowadzają do nich krew) zwiększa skuteczność leczenia i zmniejsza ryzyko nawrotów.

• Laserowe usuwanie żylaków (wewnątrznaczyniowa terapia laserowa)

Laseroterapia endowaskularna – laserowy zabieg wewnątrznaczyniowy (endovenous laser treatment; EVLT) – jest metodą leczenia refluksu i nadciśnienia żylnego poprzez zamknięcie niewydolnych żył. Zabieg (podobnie jak inne metody termiczne) przeprowadza się w znieczuleniu tumescencyjnym, które zabezpiecza sąsiednie tkanki przed uszkodzeniem i zmniejsza ryzyko powikłań miejscowych.

W świetle zmienionej żyły umieszcza się (pod kontrolą USG) cewnik zawierający światłowód. Energia dawkowana przez światłowód jest absorbowana przez ścianę naczynia, wywołując jego koagulację.

Energia cieplna oddziałuje zarówno na ścianę żyły, jak i na krew, prowadząc do obkurczenia włókien kolagenowych i skurczu naczynia. Wewnątrznaczyniowe zabiegi laserowe można wykorzystywać do leczenia głównych pni żylnych, a także do zamykania dużych bocznic i perforatorów.

Nowe, zautomatyzowane systemy laserowe wykorzystują długość fali wykazującą zwiększoną absorpcję w wodzie (w odróżnieniu od laserów działających na hemoglobinę). Umożliwia to uzyskanie bardzo dobrej ablacji ściany żylnej i znaczne ograniczenie ryzyka uszkodzeń tkanek otaczających.

Wskazania do wykonania zabiegu EVLT obejmują obecność refluksu osiowego w żyle odpiszczelowej i odstrzałkowej, a także w ich dopływach o osiowym, prostolinijnym przebiegu.

• Leczenie żylaków parą wodną

Leczenie żylaków parą wodną (steam vein sclerosis; SVS) polega na zastosowaniu przegrzanej pary wodnej, którą podaje się (przez mikrocewnik) do naczynia zmienionego żylakowato. Para o temperaturze 110–140 st. C powoduje zamknięcie, a następnie zwłóknienie żyły. SVS umożliwia m.in. leczenie krętych naczyń żylnych, praktycznie niedostępnych dla innych metod zabiegowych.

• Mikrofalowa wewnątrzżylna ablacja

Mikrofalowa wewnątrzżylna ablacja (endovenous microwave ablation; EMA) jest stosunkowo nową (termiczną) metodą leczenia żylaków.

Podczas zabiegu do żyły wprowadzany jest cewnik mikrofalowy. Jego energia podgrzewa wodę w ścianie naczynia, prowadzi do koagulacji tkanek, uszkodzenia komórek śródbłonka, zwłóknienia i zarośnięcia naczynia. Mikrofalowa ablacja wewnątrznaczyniowa wykorzystywana jest głównie w leczeniu żylaków żyły odpiszczelowej. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, pod kontrolą USG.

• Klejenie żylaków

Klejenie żylaków – chemiczna metoda zamykania głównych pni naczyniowych (żyły odpiszczelowej i odstrzałkowej) – polega na wykorzystaniu kleju tkankowego, cyjanoakrylatu. Klej, podawany do wnętrza naczynia za pośrednictwem specjalnego aplikatora, łączy (skleja) ściany żyły i zamyka jej światło. Zabieg trwa bardzo krótko i nie wymaga podania znieczulenia.

• Miniflebektomia

Miniflebektomia to chirurgiczna metoda usuwania niedużych żylaków i ich gałęzi przez niewielkie nacięcia, bez dużych blizn pozostających po klasycznych operacjach żylaków. Wskazaniami do jej wykonania są żylaki gałęzi głównych pni, żył stopy, podudzia i okolicy kolana. Znajduje zastosowanie jako leczenie uzupełniające po zabiegach wewnątrznaczyniowych.

Miniflebektomia polega na wykonaniu niewielkich nacięć skóry (2–3 mm) bezpośrednio nad żyłą. Za pomocą haczyka flebektomijnego i małych kleszczyków naczyniowych zmienione naczynie jest wyprowadzane ponad powierzchnię skóry i stopniowo usuwane.

Miniflebektomię można przeprowadzić w trybie ambulatoryjnym, bez wyłączania pacjenta z aktywności zawodowej. Technika drobnych nacięć lub nakłuć pozwala uzyskać zadowalający efekt estetyczny.

Leczenie żył widocznych na nogach – małoinwazyjne czy operacyjne?

Aktualnie stosowane metody leczenia niewydolności żylnej, w tym jej widocznych objawów, są efektem wieloletniego rozwoju i doskonalenia metod możliwie najmniej inwazyjnych. Celem nowych technik jest wyeliminowanie lub zminimalizowania skutków choroby (zwłaszcza refluksu wynikającego z niewydolności zastawek żył powierzchniowych i perforatorów) oraz uzyskanie akceptowalnych/zadowalających wyników estetycznych.

Klasyczne leczenie operacyjne żylaków jest stopniowo wypierane przez metody małoinwazyjne – mniej obciążające, związane z mniejszym ryzkiem powikłań i znacznie krótszym czasem rekonwalescencji. Obecnie głównym wskazaniem do operacji żylaków są owrzodzenia goleni w przebiegu bardzo zaawansowanej niewydolności żylnej oraz masywne, powtarzające się krwotoki z żył zmienionych żylakowato.

Kogo dotyczy problem widocznych żył?

Przewlekła choroba żylna należy do najpowszechniejszych zespołów chorobowych na świecie i ma związek z trybem życia.

Wśród licznych czynników ryzyka pierwotnej choroby żylnej wymienia się:

• dodatni wywiad rodzinny (rodzinne występowanie choroby, zwłaszcza u rodziców/rodzica),
• płeć żeńska,
• zaburzenia hormonalne,
• ciąże i porody,
• nadwagę, otyłość,
• podeszły wiek,
• długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej lub siedzącej,
• wysoki wzrost,
• zaburzenia statyki stopy.

Istotą zakrzepic żylnych jest tworzenie zakrzepów w świetle naczyń żylnych. Od lokalizacji i rozległości zmian zależą objawy, przebieg i ciężkość choroby, metody leczenia oraz ryzyko powikłań.

Choroba ma podłoże wieloczynnikowe, choć słynna triada Virchowa z 1856 r . pozostaje aktualna – główne czynniki stanowią: zaburzenie przepływu krwi, zmiany jej składu i uszkodzenie ściany naczynia.

Przyczyną uszkodzenia ściany naczyniowej może być m.in. bezpośredni uraz, intensywny wysiłek fizyczny, zapalenie lub reakcja autoimmunologiczna.

Nadmierna krzepliwość krwi: trombofilie – uwarunkowane genetycznie lub nabyte (np. w przebiegu innych chorób) skłonności do zakrzepicy wynikające z zaburzeń mechanizmów krzepnięcia i fibrynolizy.

Wśród przyczyn zaburzenia (zwolnienia) przepływu krwi wymienia się nieprawidłowe działanie pompy mięśniowej łydki, miejscowe upośledzenie przepływu i choroby ogólnoustrojowe.

Spowolnienie przepływu może być skutkiem:

• długotrwałego przyjmowania postawy siedzącej lub stojącej,
• przewlekłego unieruchomienia w wyniku choroby lub urazu (np. opatrunek gipsowy kończyny dolnej)
• porażenia/niedowładu kończyny,
• uszkodzenia zastawek w przebiegu zakrzepicy żył głębokich,
• guza uciskającego naczynia żylne,
• niewydolności serca,
• ekspozycji na wysoką temperaturę (skutkującą rozszerzeniem naczyń).

Jak powstają widoczne żyły na nogach?

Szczególnie istotny wpływ na powstawanie i postęp każdej niewydolności żylnej przypisywany jest nadciśnieniu w układzie żylnym. Od jego nasilenia zależy tempo rozwoju zmian chorobowych i ich zaawansowanie – również tych zmian, które pacjenci opisują jako „widoczne żyły na nogach”.

Trudny powrót żylny

Przepływ krwi przez układ sercowo- naczyniowy wymaga gradientu (różnicy) ciśnień. Krew płynie z obszaru wyższego ciśnienia do obszaru o niższym ciśnieniu.

Ciśnienie krwi (czyli siła, jaką krew wywiera na ściany naczyń) jest najwyższe w tętnicach. Stopniowo, w trakcie przepływu krwi przez układ krążenia, ciśnienie się zmniejsza – wskutek oporu wytwarzanego przez naczynia i tarcia między komórkami krwi. Do żył dociera krew o niskim ciśnieniu. To utrudnienie dla krwi w żyłach kończyn dolnych, która – wracając do serca – musi płynąć „w górę” – wbrew grawitacji.

Jednak powrót krwi do serca – powrót żylny (czyli ilości krwi wpływająca do serca z krążenia żylnego), wspierany jest przez wiele czynników, w tym przez:

• zastawki żylne
• pompę mięśni szkieletowych,
• pompę oddechową
• różnice ciśnień krwi żylnej
• współczulne unerwienie żył.

Jakiekolwiek nieprawidłowości dotyczące jednego lub kilku mechanizmów wspierających powrót żylny mogą upośledzać opróżnianie żył kończyn dolnych, zaburzać powrót żylny, sprzyjać rozwojowi refluksu i nadciśnienia w układzie żylnym.

Zastawki żylne – sprawne i nieuszkodzone – zapewniają jednokierunkowy przepływ krwi. Płynąca żyłami krew mogłaby – ze względu na niskie ciśnienie popychające ją w górę – cofnąć się i spłynąć do stóp. Ale gdy szczelna zastawka zamyka się, krew (która minęła zastawkę) nie może płynąć wstecznie.

Pompa mięśniowa odnosi się do skurczów mięśni szkieletowych, które wyciskają krew z żył kończyn dolnych i tłoczą ją w kierunku serca.

Gdy mięśnie szkieletowe (np. mięśnie podudzia) kurczą się, uciskają naczynia żylne i przepychają krew „w górę” przez zastawki, w kierunku serca.

Podczas aktywności fizycznej angażującej kończyny dolne pompa mięśni szkieletowych wspomaga powrót żylny. Długotrwała pozycja siedząca lub stojąca (bez ruchu) utrudnia powrót krwi do serca.

Pompa oddechowa związana jest z ruchem klatki piersiowej podczas wdechu. Krew z kończyn dolnych w drodze powrotnej do serca przepływa przez brzuch i klatkę piersiową. Zmiany ciśnienia w jamie brzusznej i klatce piersiowej w czasie oddychania wspomagają powrót żylny i „zasysanie” krwi do serca.

Różnice ciśnień krwi żylnej wspierają powrót żylny transportujący krew do serca. W prawym przedsionku serca ciśnienie krwi jest niewielkie, wyższe jest w okolicach podudzi, kostek (w żyłach kończyn dolnych). Jak wspomnieliśmy, zgodnie z prawami fizyki krew płynie z obszarów o większym ciśnieniu do obszarów, gdzie ciśnienie jest mniejsze.

Skurcz żył na skutek wzmożonej aktywności układu współczulnego również wywiera wpływ na powrót żylny. Gdy naczynia żylne się kurczą i zmniejsza się ich objętość, większa ilość krwi jest wyciskana z żył i „popychana” ku sercu.

Mikrokrążenie – skąd biorą się zmiany widoczne na nogach?

Nadciśnienie w układzie żylnym przenosi się na mikrokrążenie, którego zaburzenia przyczyniają się do powstawania kolejnych zmian.

Mikrokrążenie składa się z tętniczek, naczyń włosowatych i żyłek (małych naczyń pozakapilarnych).

Tętnice i tętniczki dostarczają tlen, składniki odżywcze i wiele innych substancji do naczyń włosowatych. Substancje te – przez ściany włośniczek są dostarczane do pozanaczyniowych tkanek, gdzie biorą udział w głównych procesach fizjologicznych. A produkty uboczne tych procesów (z przestrzeni pozanaczyniowej) trafiają ponownie do naczyń włosowatych i – dzięki systemowi żyłek i żył – zmierzają w kierunku do mięśnia sercowego.

Włośniczki nie zawierają mięśni gładkich, tkanki sprężystej ani włóknistej, co ułatwia wymianę substancji między krwią i płynem śródmiąższowym. Ich ścianki są najcieńsze ze wszystkich naczyń krwionośnych – składają się z pojedynczej warstwy płaskich komórek śródbłonka wspartych na błonie podstawnej.

Z naczyń włosowatych krew płynie do żyłek – drobnych naczynek zawierających cienki nabłonek (umożliwiający wymianę) i niewielką ilość tkanki łącznej. Mięśnie gładkie występują w ścianach większych żyłek. Krew przemieszcza się do coraz większych żył i płynie w kierunku serca.

Istnieją tętniczki, które nie rozgałęziają się na włośniczki, ale na tzw. metaarteriole (meta- –poza). Metaarteriole stanowią bezpośrednie połączenie tętniczek z żyłkami, ale rozgałęziają się mniejsze włośniczki. Przed rozgałęzieniami znajdują się pasma mięśni gładkich, czyli zwieracze przedwłośniczkowe, które mogą regulować i zmieniać przepływ krwi przez naczynia włosowate.

Krew, która przepływa przez metaarteriole, ma dwie możliwości. Jeśli zwieracz przedwłośniczkowy jest rozkurczony, krew może przepływać przez całe przyległe łożysko kapilarne. Skurcz zwieracza przedwłośniczkowego sprawia, że krew zupełnie omija kapilary i płynie przez metaarteriole.

Zwieracze przedwłośniczkowe mogą zamykać włośniczki w reakcji na bodźce miejscowe. Jeśli wszystkie zwieracze przedwłośniczkowe są obkurczone, krew z metaarterioli omija naczynia włosowate i płynie bezpośrednio do krążenia żylnego.

W początkowym etapie przewlekłej niewydolności żylnej wydłuża się faza zamknięcia zwieraczy przedwłośniczkowych. Efektem jest ograniczenie napływu krwi do mikrokrążenia i zwiększenia ryzyka niedokrwienia tkanek.

W stanach zaawansowanych zmiany chorobowe prowadzą do porażenia tętniczek doprowadzających i przepełnienia naczyń włosowatych. Omijanie jednostek mikrokrążenia zaburza metabolizm tkanek, co grozi martwicą w postaci przewlekłych owrzodzeń żylnych.

Teorie pułapki leukocytarnej i mankietu fibrynowego

Istnieje kilka teorii, które próbują tłumaczyć zmiany patologiczne w mikrokrążeniu w przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej. Do najpopularniejszych należą teorie pułapki leukocytarnej i mankietu fibrynowego.

Jak wspominaliśmy, refluks, tzn. nadmiar krwi cofającej się w kierunku obwodowym przyczynia się do nadciśnienia w układzie żylnym, a następnie do zaburzeń w mikrokrążeniu.

Pułapka leukocytarna

Nadciśnienie i zastój żylny (zwolnienie przepływu krwi) sprzyjają nagromadzaniu leukocytów, które „przyklejają się” do śródbłonka. Nadmierne przyleganie leukocytów do ściany naczyniowej prowadzi do zamknięcia („zaczopowania”) włośniczki oraz aktywacji komórek śródbłonka i leukocytów. Dochodzi do uwalniania wielu mediatorów reakcji zapalnej i substancji cytotoksycznych, np. wolnych rodników. Efektem jest uszkodzenie i wzrost przepuszczalności śródbłonka, nieprawidłowe przemieszczanie („ucieczka”) płynów, obrzęki i miejscowe stany zapalne (np. skóry). Patologiczne procesy, przewlekłe zapalenie i jego progresja wpływają na dalszą degradację tkanek i rozwój zmian chorobowych – nie tylko widocznych, ale bolesnych i trudno gojących się ran – owrzodzeń żylnych podudzi.

Teoria mankietu fibrynowego

W warunkach nadciśnienia w układzie żylnym, zastoju żylnego i większej przepuszczalności włośniczek (skutek zastoju żylnego i stanu zapalnego) składniki osocza i elementy morfotyczne krwi przedostają się poza ścianę naczyniową do tkanek. Przemieszczający się poza światło włośniczki fibrynogen (białko osocza krwi) przekształca się w fibrynę (o właściwościach drażniących). W konsekwencji wokół włośniczek tworzą się otoczki – mankiety fibrynowe, które upośledzają wymianę tlenową i powodują postępujące uszkodzenie tkanek.

Diagnostyka w klinice Ars Estetica

Diagnostyką żylaków w naszych placówkach zajmują się doświadczeni chirurdzy, flebolodzy.

USG Doppler żył kończyn dolnych Wrocław:

• dr n. med. Wojciech Rybak
• lek. med. Maciej Antkiewicz
• lek. med. Tomasz Siewniak

USG Doppler żył kończyn dolnych Warszawa:

• dr n. med. Michał Kowalczewski
• lek. med. Emil Michalski
• lek. med. Mariusz Kozak

Cena badania USG Doppler kończyn dolnych, w zależności od specjalisty, to koszt 250-350 zł.

W celu umówienia się na konsultację zapraszamy do kontaktu.