Potliwość dłoni

Potliwość dłoni może dotyczyć nawet 3% populacji i istotnie obniżać jakość życia. To problem przewlekły, który objawia się nadmiernym poceniem, niezwiązanym z koniecznością zaspokojenia potrzeb termoregulacyjnych organizmu.

    Poproś o konsultację
    Wypełnij poniższy formularz, aby poprosić o konsultację z jednym z naszych specjalistów.
    Wybierz miasto
    WrocławWarszawa
    Zadzwoń lub napisz!
    Spis treści (kliknij pozycję z listy poniżej, by sprawdzić)
    • Objawy
    • Przyczyny
    • Który zabieg wybrać?

    Objawy

    Nadpotliwość (hyperhidrosis) może mieć charakter pierwotny lub wtórny. W przypadku nadmiernej potliwości dłoni stwierdza się zwykle nadpotliwość pierwotną (niezwiązaną ze stanami chorobowymi) i ograniczoną – miejscową, (nadpotliwość uogólniona dotyczy licznych lokalizacji ciała). Nadpotliwość pierwotna (primary hyperhidrosis; PH), najczęściej usytuowana jest właśnie na dłoniach (a także stopach i w dole pachowym) i wynika z nadreaktywności układu współczulnego.

    Początek nadmiernej potliwości dłoni przypada zwykle na okres przedpokwitaniowy; objawy nasilają się w okresie pokwitania (w okresie dojrzewania płciowego i zmian hormonalnych) i na ogół ustępują w wieku starszym. Czynnikami wyzwalającymi mogą być stres i stany napięcia emocjonalnego.

    Objawy potliwości dłoni najczęściej występują obustronnie i symetrycznie, bez związku z innymi stanami patologicznymi. Pojawiają się nagle, intensywniej na palcach i powierzchni dłoniowej ręki (po „stronie wewnętrznej” dłoni), a słabiej na powierzchni grzbietowej ręki („zewnętrznej”). Dłonie są zimne i wilgotne, a zabarwienie skóry może wahać się od bladego do zaróżowionego. W niektórych przypadkach może dochodzić do obrzęku palców.

      Umów się na wizytę
      Wypełnij poniższy formularz aby umówić się na wizytę w naszej klinice.
      Wybierz miasto
      WrocławWarszawa
      Zadzwoń lub napisz!

      W organizmie ludzkim znajduje się ok. 4 milionów gruczołów potowych, z czego 75% to gruczoły ekrynowe – obecne w całej skórze, ale szczególnie licznie występują w skórze dłoni i stóp.

      Gruczoły potowe położone są w głębokich warstwach skóry właściwej lub w tkance podskórnej. Ujściem dla wytwarzanego przez nie potu są gruczoły na powierzchni naskórka. Istnieją 2 podstawowe typy gruczołów potowych: ekrynowe i apokrynowe.

      Gruczoły o wydzielaniu ekrynowym to kanaliki, które biegną z tkanki podskórnej lub głębokich warstw skóry właściwej do naskórka. Obecne są w niemal całej skórze, ale rozłożone nierównomiernie: najwięcej znajduje się w skórze grubej dłoni i stóp (620 ± 120 na cm²). Gruczoły ekrynowe wydzielają bezbarwny pot, złożony w 99% z wody oraz odgrywają istotną rolę w procesach termoregulacyjnych i tworzeniu płaszcza hydrolipidowego na powierzchni skóry.

      Pocenie „termiczne” wiąże się z temperaturą otoczenia (zachodzi w temp. pow. 32 st. C u osoby rozebranej lub pow. 25 st. C u osób ubranych lekko w stanie spoczynku). W procesie „pocenia psychicznego” kluczowe znaczenie mają czynniki emocjonalne, w jego przebiegu pot może wystąpić na dłoniach i – w odróżnieniu od pocenia termicznego – nie towarzyszy mu rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry.

      Gruczoły potowe apokrynowe (wonne) wydzielają pot w reakcji na czynniki emocjonalne (gwałtowny wzrost poziomu adrenaliny) – zlokalizowane są głównie w skórze pach, okolic okołoodbytowych i warg sromowych większych. Ich pot jest obfity, bladożółty i lekko wonny – na jego ostateczny zapach wpływa przede wszystkim szybki rozkład przez florę bakteryjną skóry.

      Przyczyny

      Etiologia nadpotliwości pierwotnej nie została w pełni wyjaśniona, ale wydaje się, że istnieje genetyczna predyspozycja do PH. Nawet w 65% przypadków stwierdza się dodatni wywiad rodzinny, a w badaniach populacji japońskiej zidentyfikowano rejon chromosomowy (14q11.2-q13) związany z nadmierną potliwością dłoni.

      Proces wydzielania potu kontrolowany jest przez układ współczulny; najważniejszymi neurotransmiterami są acetylocholina i noradrenalina. Acetylocholina oddziałuje na gruczoły ekrynowe (w reakcji na bodźce termiczne), a noradrenalina wpływa na gruczoły apokrynowe i ekrynowe (w odpowiedzi na bodźce emocjonalne). Stymulowane adrenergicznie gruczoły apokrynowe nie biorą udziału w patogenezie nadpotliwości pierwotnej.

      Wydzielanie potu wiąże się z pobudzeniem jądra nadwzrokowego (które znajduje się w przedniej części podwzgórza) oraz ze szlakiem złożonym z 3 neuronów, które przechodzą przez rdzeń kręgowy, opuszczają go i za pośrednictwem pnia współczulnego i nerwów obwodowych mogą dotrzeć do wszystkich gruczołów potowych.

      Nadmierna potliwość pierwotna wynika prawdopodobnie z nadreaktywności (zwiększonej aktywności) układu współczulnego, gdzie acetylocholina jest transporterem między zakończeniami włókien nerwowych a gruczołami potowymi. Acetylocholina to pierwotny neurotransmiter stymulujący receptory nikotynowe włókien przedzwojowych, zazwojowych i receptory muskarynowe gruczołów potowych (a nadmierna stymulacja układu współczulnego przyczynia się do PH). Do zwiększonego wydzielania potu dochodzi w miejscach koncentracji gruczołów ekrynowych, np. w obrębie skóry dłoni. W badaniach pacjentów z PH nie wykazano zwiększonej liczby gruczołów potowych (w porównaniu do osób zdrowych). W badaniu histologicznym gruczołów potowych nie stwierdza się patologii – hipertrofii czy hiperplazji (przerostu/rozrostu). U pacjentów z nadpotliwością pierwotną wykazano jednak:

      • większą liczbę komórek nerwowych i receptorów acetylocholiny w zwojach współczulnych (w porównaniu z grupą osób zdrowych);
      • pogrubienie otoczki mielinowej aksonów neuronów zazwojowych).

      Który zabieg wybrać?

      Rozpoznanie nadpotliwości pierwotnej opiera się głównie na badaniu klinicznym: zebraniu wywiadu lekarskiego i badaniu fizykalnym. Główne kryteria diagnostyczne obejmują: widoczny pot i nadmierną, zlokalizowaną potliwość, która nie ma wyraźnej przyczyny, utrzymuje się co najmniej od 6 miesięcy oraz spełnione są ≥2 z poniższych kryteriów:

      • potliwość o charakterze dwustronnym i symetrycznym
      • częstotliwość: co najmniej jeden epizod tygodniowo
      • zaburzenie codziennej aktywności
      • początek objawów: przed 25. rokiem życia
      • dodatni wywiad rodzinny w kierunku PH
      • brak potu podczas snu.

      Do metod pomiaru potliwości należy grawimetria: pacjent przytrzymuje gazik w dłoni (przed i po gazik ważony jest na wadze precyzyjnej – różnica pomiarów to masa wydzielanego potu w jednostce czasu). Wykonuje się również jakościowy test Minora z użyciem skrobi i jodyny (na skórę).

      W terapii nadpotliwości pierwotnej zastosowanie mają zarówno metody nieinwazyjne, jak i inwazyjne. Duże znaczenie ma skrupulatne przestrzeganie zasad higieny. Potliwość o niedużym nasileniu można próbować leczyć miejscowo preparatami zawierającymi chlorek glinu lub zabiegami jonoforezy, w innych przypadkach metody te mogą okazać się niewystarczające.

      Doustna leczenie lekami antycholinergicznymi, np. oksybutyniną lub glikopironium, może wykazywać skuteczność, jednak leczenie ogólne w przypadku zlokalizowanego „pocenia emocjonalnego” praktycznie ma niewielkie zastosowanie z powodu poważnych objawów niepożądanych leków antycholinergicznych, takich jak:

      • suchość w jamie ustnej,
      • zaburzenia ostrości wzroku,
      • problemy z oddawaniem moczu,
      • zawroty głowy,
      • tachykardia,
      • objawy ze strony przewodu pokarmowego.

      Suchość w ustach (umiarkowana lub znaczna) jest najczęstszym skutkiem ubocznym oksybutyniny wykazywanym w badanach klinicznych, zgłaszanym przez 40% do 70% pacjentów. Objaw ten występuje zwykle na nieakceptowalnym poziomie i prowadzi do rezygnacji z tej metody leczenia.

      Nadpotliwość, która nie reaguje na leczenie zachowawcze, może wymagać leczenia inwazyjnego. Leczenie chirurgiczne, np. sympatektomia (zabieg operacyjny wykonywany w znieczuleniu ogólnym, polegający na przerwaniu ciągłości włókien nerwowych), zarezerwowane jest dla najcięższych przypadków i po wyczerpaniu innych, mniej obciążających metod leczenia. Sympatektomia obarczona jest dużym ryzykiem powikłań i działań niepożądanych, m.in. poceniem kompensacyjnym („wyrównawczym” w innych rejonach ciała), poceniem smakowym i poceniem fantomowym, które mogą obniżać jakość życia pacjentów.

      Do małoinwazyjnych i stosunkowo bezpiecznych metod leczenia nadpotliwości dłoni należą iniekcje toksyny botulinowej – aktualnie botox jest to najczęściej stosowana terapia nadmiernej potliwości, która daje bardzo dobre rezultaty. Leczenie nadpotliwości botoxem to zabieg, który należy powtarzać co 7/8–12 miesięcy.

      Leczenie nadpotliwości botoksem - najważniejsze informacje 
      Cena:od 1500 zł do 2500 zł
      Czas zabiegu:15-30 minut
      Znieczulenie:maść znieczulająca (opcjonalnie)
      Reakcja skóry:zaczerwienienie w miejscu iniekcji
      Rekonwalescencja:brak
      Czas utrzymywania się efektów:zwykle 6-12 miesięcy
      Dostępność:Wrocław / Warszawa

      Toksyna botulinowa blokuje uwalnianie acetylocholiny i innych neuroprzekaźników z pęcherzyków synaptycznych (zakończeń nerwowych). Uwalnianie acetylocholiny blokowane jest zarówno w połączeniach nerwowo-mięśniowych, jak i w zazwojowych włóknach współczulnych, które unerwiają gruczoły potowe (mówiąc w uproszczeniu, hamowane jest wydzielanie przez nie potu).

      Toksynę botulinową wykorzystuje się m.in. w leczeniu nadpotliwości dłoni i pach. Zabieg polega na wykonywaniu wstrzyknięć śródskórnych cienką igłą w odległości 1,5–2 cm od siebie, podając w ten sposób 100–200 jednostek preparatu na jedną dłoń. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, najczęściej kremem EMLA.

      Ostrzykiwanie botoksem trwa ok. kilkunastu minut. Po zabiegu zwykle można wrócić do zwyczajowej aktywności. Miejscowe zaczerwienienie i świąd skóry mogą utrzymywać się przez kilka dni. Toksyna zaczyna działać po ok. 3 dobach, na ostateczny efekt poczekać należy 7–14 dni.

      Zachęcamy również do zapoznania się następującymi materiałami:

        Umów się na wizytę
        Wypełnij poniższy formularz aby umówić się na wizytę w naszej klinice.
        Wybierz miasto
        WrocławWarszawa
        Zadzwoń lub napisz!

        Polecane zabiegi

        wsparcie
        Zostaw wiadomość. Odezwiemy się wkrótce.

          Przepraszamy, obecnie jesteśmy niedostępni. Zostaw wiadomość, odpowiemy najszybciej jak to możliwe.
          Przedstaw się *
          Wybierz miasto *
          WrocławWarszawa
          Wiadomość *